Εντείνεται η «κούρσα» για την ανανέωση των τεθωρακισμένων του Ελληνικού Στρατού, στο ευρύτερο πλαίσιο των εξοπλιστικών προγραμμάτων για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις- και αυτό αντανακλάται και στη φετινή DEFEA, όπου εμφανίζονταν κάποιες από τις προτάσεις που φαίνονται να θεωρούνται «φαβορί».
Ο Ελληνικός Στρατός διαθέτει στο οπλοστάσιό του ένα από τα κορυφαία άρματα μάχης στον κόσμο (o λόγος για το Leopard 2, στις εκδόσεις HEL και Α4), ωστόσο τα άρματα μάχης, όσο σύγχρονα και αν είναι, πρέπει να συνοδεύονται από μηχανοκίνητο πεζικό, που μεταφέρεται σε τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού (ΤΟΜΠ) και τεθωρακισμένα οχήματα μάχης (ΤΟΜΑ). Σε γενικές γραμμές, τα ΤΟΜΠ μεταφέρουν το πεζικό που υποστηρίζει τα άρματα μάχης- τα οποία αποτελούν τις επιθετικές «αιχμές»- και τα ΤΟΜΑ από πλευράς τους μεταφέρουν και αυτά πεζικό και το υποστηρίζουν με τον οπλισμό τους (το γενικότερο αξίωμα είναι πως τα ΤΟΜΠ δίνουν έμφαση στη μεταφορά και προστασία των πεζικαρίων τους, ενώ τα ΤΟΜΑ μεταφέρουν λιγότερους πεζικάριους αλλά φέρουν βαρύτερο οπλισμό για να τους υποστηρίζουν κατά τις επιχειρήσεις και να καλύπτουν τα άρματα μάχης).
Σε αυτό το πλαίσιο, οι ανάγκες καλύπτονται επί δεκαετίες με τα «αθάνατα» Μ113 (ίσως τον πιο χαρακτηριστικό εκπρόσωπο της κατηγορίας των ΤΟΜΠ), τα οποία ο ΕΣ διαθέτει σε πολύ μεγάλες ποσότητες (υπολογίζονται σε 2.800 με 2.900), έναν αριθμό από ΤΟΜΠ «Λεωνίδας» της ΕΛΒΟ (είχε βασιστεί στο αυστριακό Saurer 4K 7FA), έναν αριθμό από ανατολικογερμανικής προέλευσης ΤΟΜΑ BMP-1 (της σοβιετικής «οικογένειας» τεθωρακισμένων BMP), και τα πιο νέα ΤΟΜΑ που διαθέτει αυτή τη στιγμή ο στρατός, τα 40 Marder που παρέλαβε από τη Γερμανία με αντάλλαγμα ισάριθμα ΒΜΡ-1 τα οποία απεστάλησαν στην Ουκρανία- ενώ σημαντική «ένεση» ήταν και η πρόσφατη απόκτηση μεγάλου αριθμού μεταχειρισμένων αμερικανικών τροχοφόρων τεθωρακισμένων Μ1117.
Δεδομένων των μαθημάτων από τις πολεμικές συγκρούσεις των τελευταίων ετών, η ανάγκη για ανανέωση της τεθωρακισμένης ισχύος του Ελληνικού Στρατού ώστε να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απειλές είναι επιτακτική– με προτεραιότητα στο κομμάτι των ΤΟΜΑ. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουν παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια διάφορες προοπτικές, μεταξύ των οποίων αγορά νέων οχημάτων, απόκτηση μεταχειρισμένων και αναβάθμιση υπαρχόντων. Οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν να κερδίζει έδαφος η επιλογή της αναβάθμισης Μ113 που έχει ήδη ο ΕΣ– σημειώνεται πως σε επετειακό βίντεο για το μέλλον του ΕΣ, το οποίο δημιουργήθηκε με χρήση εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης εμφανίστηκε ένα απροσδιόριστο «ΤΟΜΑ» που συνοδευόταν από τη λεζάντα «αναβαθμίζουμε τα ερπυστριοφόρα μας».
Τελετή Εορτασμού του Προστάτη του Στρατού Ξηράς Μεγαλομάρτυρα Αγίου Γεωργίου στο Μέγαρο Μουσικής
— Γενικό Επιτελείο Στρατού-Hellenic Army Gen. Staff (@HAspokesman) April 26, 2025
Ισχυρός – Σύγχρονος – Αξιόμαχος: Ο Στρατός Ξηράς του Μέλλοντος#ΕλληνικόςΣτρατός, #HellenicArmy pic.twitter.com/vFHbY9xGjH
Σε κάθε περίπτωση, ο στόχος φαίνεται να είναι να ενισχυθεί με 400-500 οχήματα τα οποία θα μπορούν να εκτελούν καθήκοντα ΤΟΜΑ- και αυτό είναι κάτι που αντανακλάται και στη φετινή DEFEA (6-8 Μαΐου). Με δεδομένο τον στόχο της συμμετοχής της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας σε ποσοστό 25% στα εξοπλιστικά προγράμματα– κάτι που υπογράμμισε και ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, στο πλαίσιο της ομιλίας του για τα εγκαίνια της έκθεσης- όλοι οι «υποψήφιοι» αναμένεται να περιλαμβάνουν ελληνική συμμετοχή- συνεργασία με ελληνικές εταιρείες.
Όσον αφορά στις προτάσεις περί αναβάθμισης Μ113, τη δική της πρόταση παρουσιάζει στη DEFEA η ελληνική εταιρεία EODH– με μεγάλες συνεργασίες και δραστηριότητες στο εξωτερικό- στο περίπτερο της οποίας δεσπόζει ένα αναβαθμισμένο «Λεωνίδας» (Leonidas 300), καθώς και απεικόνιση του Μ113HEL– η δική της πρόταση για αναβάθμιση Μ113.
Όπως λέει ο Θανάσης Γραμματικός, στέλεχος της εταιρείας (Business Development), αυτό που προτείνει η εταιρεία είναι κοινός κινητήρας και για το πρόγραμμα αναβάθμισης των «Λεωνίδας» και για το πρόγραμμα αναβάθμισης των M113- «έναν κινητήρα ευρέως διαδεδομένο (Caterpillar), που υποστηρίζεται πολύ εύκολα…η πρότασή μας είναι ότι αναβαθμίζουμε πλήρως το “Λεωνίδας”, το μετατρέπουμε σε ΤΟΜΑ. Είναι χαλύβδινο, δέχεται θωράκιση, μπορεί να γίνει 17,5 τόνους χωρίς πρόβλημα και να γίνει όχημα μάχης υβριδικό, με χειριστήρια ψηφιακά εντός του οχήματος, με πύργο περιστρεφόμενο με πλήρη σταθεροποίηση, δυνάμενο να βάλλει εναντίον εναέριων, χερσαίων και ναυτικών στόχων, καθώς και ελικοπτέρων. Tο σύστημα που έχουμε τοποθετήσει πίσω μας δίνει διόπτευση σε αζιμούθιο για να προσβάλουμε εισερχόμενα FPV drones…μετατρέπουμε το όχημα από κάτι ξεπερασμένο σε κάτι υπερσύγχρονο».
Όπως σημειώνει ο κ. Γραμματικός, σημαντικό πλεονέκτημα του οχήματος είναι πως είναι χαλύβδινο και «εξαιρετικής ποιότητας κατασκευή», εκτιμώντας πως με ριζική αναβάθμιση- περιλαμβανομένης πλήρους ψηφιοποίησης- μπορεί να υπηρετήσει επιπλέον 2-3 δεκαετίες. Το συγκεκριμένο όχημα, υπογραμμίζει, δεν υποστηρίζεται από κάποια εταιρεία, καθώς η αυστριακή μητρική του εταιρεία είχε πουληθεί, και τα δικαιώματα έχουν αγοραστεί από την ισπανική DUMA, η οποία αποτελεί συνεργάτη της EODH. O ΕΣ, τονίζει ο κ. Γραμματικός, διαθέτει χονδρικά αυτή τη στιγμή 400 οχήματα του τύπου και 200 η Κύπρος.
Όσον αφορά στην αναβάθμιση Μ113, η πρόταση της EODH παρουσιάζεται ως ιδιαίτερα οικονομική, με ψηφιοποίηση, αντικατάσταση συγκροτήματος ισχύος, κιβώτιο μετάδοσης κίνησης CVT, κινητήρα ίδιο με αυτόν στο αναβαθμισμένο «Λεωνίδας», ολοκληρωμένο πακέτο θωράκισης και πυργίσκο με πυροβόλο 20 χιλιοστών που υπάρχει ήδη σε μεγάλες ποσότητες στον ΕΣ, σε αποθήκευση. Για τα «Λεωνίδας» το κόστος αναβάθμισης, όπως λέει ο κ. Γραμματικός, μπορεί να φτάσει τα 1,5 εκατ. ευρώ ανά μονάδα, ενώ για τα Μ-113 το 1 με 1,5 εκατ. ευρώ (ανάλογα τον πυργίσκο).
Αξίζει να σημειωθεί πως, πέραν των ΤΟΜΠ/ ΤΟΜΑ, μεταξύ των προτάσεων της EODH είναι και η αναβάθμιση των Leopard 1 του ΕΣ, με θωράκιση νέας γενιάς (παθητική με ενεργητικά στοιχεία), αναβάθμιση συστήματος ελέγχου πυρός, αναρτήσεων και άλλων στοιχείων, ώστε να μπορεί να «σταθεί» σε ένα σύγχρονο πεδίο μάχης.
H ισραηλινή Rafael είναι μια εταιρεία με ισχυρή παρουσία στη DEFEA 2025 (γενικότερα οι ισραηλινές εταιρείες έχουν φέτος την τιμητική τους σε πολλά επίπεδα)- και στο κομμάτι του συγκεκριμένου ενδιαφέροντος ειδικότερα, η πρότασή της είναι μια ριζική αναβάθμιση Μ113 του ΕΣ. Όπως είπε στη HuffPost Greece στέλεχος της ισραηλινής εταιρείας, «η πρότασή μας είναι να πάρεις το υπάρχον ΤΟΜΠ και να το μετατρέψεις σε ΤΟΜΑ…στο τέλος θα είναι ένα ΤΟΜΑ».
Η αναβάθμιση αυτή στην ουσία κρατά μόνο το σασί και τις ερπύστριες και δίνει νέο κινητήρα (σχεδόν διπλάσιας ισχύος), πυροβόλο και θωράκιση, παρέχοντας ένα όχημα ταχύτερο, πιο ευέλικτο, με μεγαλύτερη εμβέλεια, ικανό να ανταπεξέρχεται σε «δυσκολότερο» έδαφος και δυνατότητα μεταφοράς μεγαλύτερου φορτίου όπλων -θωράκισης. Η αλλαγή θωράκισης θα είναι «360 μοιρών» (και στο κάτω μέρος), ενώ περιλαμβάνονται και αλλαγές στο εσωτερικό του οχήματος. Όσον αφορά στον οπλισμό, παρέχονται δύο επιλογές τηλεχειριζόμενου σταθμού όπλων/ πυργίσκου, ένας βαρύτερος (30 χιλιοστών «long barrel» πυροβόλο και προηγμένοι αντιαρματικοί πύραυλοι SPIKE) και ένας ελαφρύτερος (30 χιλιοστών «short barrel»). Όπως τόνισε το στέλεχος της ισραηλινής εταιρείας, το συγκεκριμένο «πακέτο» αναβάθμισης θα παρέχει ένα ΤΟΜΑ με διάρκεια επιπλέον «ζωής» τουλάχιστον 15-20 ετών. Σχετικά με το κόστος, δεν έδωσε λεπτομέρειες, μα σημείωσε πως θα είναι περίπου το 1/3 του κόστους ενός καινούριου οχήματος- κάτι που θα συνεπάγεται στην πράξη τριπλάσια οχήματα σε υπηρεσία συγκριτικά με τον αριθμό που θα προέκυπτε εάν επιλεγεί ένα νέο όχημα.
Αξίζει να σημειωθεί πως, από ισραηλινής πλευράς, έντονο ενδιαφέρον για αναβάθμιση Μ113 έχει παρουσιάσει και η ισραηλινή Elbit– η οποία έχει πραγματοποιήσει και παρεμφερές πρόγραμμα αναβάθμισης για τα Μ113 του στρατού των Φιλιππίνων. Προτάσεις αναβάθμισης Μ113 έχει κάνει επίσης και η βελγική John Cockerill- που έχει κάνει επίσης και πρόταση αναβάθμισης των ελληνικών Leopard 1A5.
Άλλη μία από τις προτάσεις που παρουσιάζονται στη DEFEA είναι αυτή του VBCI Philoctetes από τις KNDS France και Metlen. Αυτό που προτείνεται είναι η αγορά του νέας γενιάς οκτάτροχου τεθωρακισμένου, με στελέχη των δύο εταιρειών να τονίζουν, κατά τη σχετική παρουσίαση που έγινε την Τρίτη στο πλαίσιο της DEFEA, τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα και την ενίσχυση της ελληνογαλλικής συνεργασίας στον τομέα της άμυνας που θα προέκυπτε από μια τέτοια επιλογή. Η προηγούμενη έκδοση (VBCI) είναι σε χρήση από τον γαλλικό στρατό.
O Nicolas Chamussy, CEO της KNDS France, σημείωσε: «Όταν το πρόγραμμα PHILOCTETES περάσει σε φάση πλήρους παραγωγής, το 30% της βιομηχανικής του αξίας θα είναι ελληνικό, καθιστώντας το ένα πραγματικά ευρωπαϊκό ΤΟΜΑ». Από την πλευρά της Metlen, η Βίβιαν Μπουζάλη, Chief Corporate Affairs and Communications Officer, δήλωσε πως «οι αυξανόμενες επενδύσεις μας στον Βόλο – σήμερα συνολικής έκτασης 60 στρεμμάτων και σύντομα πέντε εξειδικευμένων εγκαταστάσεων – μας καθιστούν έναν πραγματικό αμυντικό κόμβο για την Ευρώπη».
Ο «Φιλοκτήτης» είναι ένα αρκετά ογκώδες όχημα (ακόμα και για τα δεδομένα των τεθωρακισμένων), με τηλεχειριζόμενο πυργίσκο με πυροβόλο 40 χιλιοστών, εκτοξευτή αντιαρματικών πυραύλων και συστήματα αντιμετώπισης ενός μεγάλου εύρους απειλών, περιλαμβανομένων drones. Μπορεί να μεταφέρει πλήρες τμήμα μάχης πεζικού και είναι διαθέσιμο σε διάφορες εκδόσεις, όπως όχημα διοίκησης, ασθενοφόρο ή όχημα ανάκτησης.
Από άποψης καινούριων οχημάτων, αξίζει να σημειωθεί πως το «παρών» έδωσε και το Lynx KF41 της Rheinmetall. Σημειώνεται πως για ένα διάστημα στο παρελθόν το συγκεκριμένο όχημα (που θα αποτελέσει και τη βάση για το νέο ΤΟΜΑ της Ιταλίας, το οποίο αναπτύσσεται σε συνεργασία με τη Leonardo) είχε θεωρηθεί ισχυρός υποψήφιος, δεδομένης και της «παράδοσης» του ΕΣ στα γερμανικής προέλευσης τεθωρακισμένα, ωστόσο η προοπτική αυτή έχει φανεί να υποχωρεί τον τελευταίο καιρό. Η γερμανική εταιρεία τονίζει πως μπορεί να παρέχει στους πελάτες της ειδικά concepts παραμετροποιημένα για τοπικές κατασκευαστικές δυνατότητες και μεταφορά τεχνολογίας.
Το «παρών» έδωσε επίσης και το CV90 της BAE Systems, με την εταιρεία να κάνει λόγο για ένα «ελληνικής κατασκευής όχημα παραγόμενο σε συνεργασία με την τοπική βιομηχανία».
