Το άλογο άλλαξε την ιστορία και τώρα οι επιστήμονες έχουν μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για το πότε και πώς οι άνθρωποι άρχισαν ”άλλαζουν” το άλογο.
Πριν από περίπου 4.200 χρόνια, μια συγκεκριμένη γενεαλογία αλόγων έγινε γρήγορα κυρίαρχη σε όλη την Ευρασία, υποδηλώνοντας ότι τότε οι άνθρωποι άρχισαν να ”συστήνουν” τα εξημερωμένα άλογα σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature.
Υπήρχε κάτι ιδιαίτερο σε αυτό το άλογο: Είχε μια γενετική μετάλλαξη που άλλαζε το σχήμα της πλάτης του, κάτι που πιθανότητα το καθιστούσε πιο ”φιλικό” στον αναβάτη.
″Στο παρελθόν, υπήρχαν πολλές γενεαλογίες αλόγων”, λέει ο Πάμπλο Λιμπράντο, εξελικτικός βιολόγος στο Ισπανικό Εθνικό Ερευνητικό Συμβούλιο στη Βαρκελώνη και συν-συγγραφέας της νέας μελέτης.
Αυτή η γενετική ποικιλομορφία ήταν εμφανής σε αρχαία δείγματα DNA που ανέλυσαν οι ερευνητές από αρχαιολογικούς χώρους σε όλη την Ευρασία, τα οποία χρονολογούνται πριν από 50.000 χρόνια.
Αλλά η ανάλυσή σε 475 γονιδιώματα αρχαίων αλόγων έδειξε μια αξιοσημείωτη αλλαγή πριν από περίπου 4.200 χρόνια.
Τότε ήταν που μια συγκεκριμένη γενεαλογία που πρωτοεμφανίστηκε στη γνωστή ως Ποντιακή-Κασπική Στέπα, μια περιοχή γεμάτη πεδιάδες που εκτεινόταν από την σημερινή βορειοανατολική Βουλγαρία σε όλη την Ουκρανία και μέχρι τη νότια Ρωσία, άρχισε να εμφανίζεται σε όλη την Ευρασία και γρήγορα αντικατέστησε άλλες γενεαλογίες.
Μέσα σε 300 χρόνια, τα άλογα στην Ισπανία ήταν παρόμοια με αυτά της Ρωσίας.
″Είδαμε αυτόν τον γενετικό τύπο να εξαπλώνεται σχεδόν παντού στην Ευρασία. Είναι σαφές πως αυτός ο τύπος αλόγου που ήταν τοπικός έγινε παγκόσμιος πολύ γρήγορα”, δήλωσε ο Λουντοβίκ Ορλάντο, συν-συγγραφέας της έρευνας και μοριακός αρχαιολόγος στο Κέντρο Ανθρωποβιολογίας και Γονιδιωματικής της Τουλούζης στη Γαλλία.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η αλλαγή οφειλόταν στο ότι ένας λαός της Εποχής του Χαλκού που ονομαζόταν Σιντάστα (Περιφέρεια Τσελιάμπινσκ στη Ρωσία), είχε εξημερώσει το τοπικό άλογο και είχε αρχίσει να χρησιμοποιεί τα ζώα αυτά για την σημαντική επέκταση της επικράτειας του.
Η εξημέρωση των άγριων αλόγων στις πεδιάδες της Ευρασίας ήταν μια διαδικασία, και όχι ένα μεμονωμένο γεγονός, όπως λένε οι επιστήμονες.
Οι αρχαιολόγοι έχουν από πολύ νωρίτερα εντοπίσει ενδείξεις ότι άνθρωποι κατανάλωναν γάλα αλόγου σε οδοντικά υπολείμματα που χρονολογούνται πριν από περίπου 5.500 χρόνια ενώ τα πρώτα στοιχεία περί ιππασίας χρονολογούνται πριν από περίπου 5.000 χρόνια.
Αλλά ήταν οι Σιντάστα που ”διέδωσαν” τα συγκεκριμένα άλογα που είχαν εξημερώσει, σε όλη την Ευρασία, όπως αναφέρει η νέα μελέτη.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι πρώτοι πρόγονοι αλόγων ήταν στη Βόρεια Αμερική και στη συνέχεια διέσχισαν το Βερίγγειο Στενό και εξαπλώθηκαν στην Ασία περίπου πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια.
Άκμασαν στην Ασία, αλλά εξαφανίστηκαν στην Αμερική.
Οι άνθρωποι είχαν εξημερώσει άλλα ζώα αρκετές χιλιάδες χρόνια πριν από τα άλογα – συμπεριλαμβανομένων των σκύλων, των χοίρων, των βοοειδών, των κατσικιών και των προβάτων. Αλλά η νέα έρευνα δείχνει ότι η συρρίκνωση της γενετικής ποικιλότητας που σχετίζεται με την εξημέρωση συνέβη πολύ πιο γρήγορα στα άλογα.
″Οι άνθρωποι άλλαξαν το γονιδίωμα του αλόγου εκπληκτικά γρήγορα, ίσως επειδή είχαμε ήδη εμπειρία στην αντιμετώπιση των ζώων”, λέει ο Λορέν Φραντς ο οποίος μελέτησε τη γενετική αρχαίων πλασμάτων στο Πανεπιστήμιο Λούντβιχ Μαξιμίλαν του Μονάχου και δεν συμμετείχε στη μελέτη.
″Αυτό, δείχνει την ιδιαίτερη θέση των αλόγων στις ανθρώπινες κοινωνίες”.
