Το δίλημμα: κόστος αδράνειας ή κόστος δράσης;
Το άρθρο υπογράφουν οι: Πανάγου Χρήστος, Παπαδόπουλος Γιώργος, Παππά Ελευθερία, Πετρούλια Ιόλη, Σιάνα Ελεάνα, Τσάνη Στέλλα- Δίκτυο Generation Youth Energy, Τμημα Οικονομικών Επιστημών, Εθνικό και Καποδιστιρακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η κλιματική κρίση δεν αποτελεί πλέον μελλοντικό σενάριο αλλά σημερινή πραγματικότητα. Τα επιστημονικά δεδομένα ειναι σαφή: κάθε βαθμός υπερθέρμανσης, κάθε καθυστέρηση στη δράση, μεταφράζεται σε αυξανόμενο ανθρώπινο, περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος. Με αφορμή την προσφατη επίσκεψη και ομιλία του Sir Jim Skea, που προεδρεύει της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC),στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, με τίτλο «Climate Change in 2025: What science is telling us», αναπτύσουμε μια σύντομη παρέμβαση σχετικά με τη δράση για το κλίμα και τον καθοριστικό ρόλο των οικονομικών και κοινωνικών επιστημών για την επιτυχή έκβαση της.
AdvertisementAdvertisementΤο δίλημμα: κόστος αδράνειας ή κόστος δράσης;
Όπως τόνισε και ο κ. Skea στην ομιλία του, «η δράση για το κλίμα δεν είναι κόστος, είναι επένδυση για ένα βιώσιμο μέλλον». Μια από τις πιο ηχηρές επισημάνσεις του κ. Skea αφορούσε τη σύγκριση μεταξύ κόστους δράσης και κόστους αδράνειας. Ενώ η μετάβαση σε οικονομίες χαμηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, κυρίως στον ενεργειακό τομέα, οι απώλειες από τη μη-δράση είναι τεράστιες: απώλεια βιοποικιλότητας, ακραία καιρικά φαινόμενα, επισιτιστική κρίση και κοινωνική αστάθεια. Και όλα αυτά, την ώρα που η τεχνολογική και οικονομική δυνατότητα για μετάβαση είναι ήδη διαθέσιμη, απλώς απαιτεί βούληση και συντονισμό.
AR7: Μια νέα προσέγγιση με την οικονομία στο επίκεντρο
Η Έβδομη Έκθεση Αξιολόγησης της IPCC (AR7), η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2029, φιλοδοξεί να είναι η πιο διεπιστημονική και πολιτικά αξιοποιήσιμη έκθεση μέχρι σήμερα. Χωρίζεται σε τρεις θεματικούς άξονες: τη φυσική επιστημονική βάση (Ομάδα Εργασίας Ι), τις επιπτώσεις και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (Ομάδα Εργασίας ΙΙ), και τη μείωση των εκπομπών ρύπων (Ομάδα Εργασίας ΙΙΙ). Στοιχεία όπως η βιώσιμη ανάπτυξη, η δίκαιη μετάβαση και η κλιματική χρηματοδότηση θα βρίσκονται στο επίκεντρο, αναδεικνύοντας το ρόλο της διακυβέρνησης, της κοινωνικής συνοχής και της οικονομικής ισότητας. Η 7η Έκθεση Αξιολόγησης δεν είναι απλώς μια επιστημονική έκθεση, αναμένεται να ειναι ο χάρτης πλοήγησης για την παγκόσμια κοινότητα στον 21ο αιώνα.
Οι κοινωνικές επιστήμες ως καταλύτης αλλαγής
Ο Sir Jim Skea δεν δίστασε να απευθύνει ανοιχτό κάλεσμα στους φοιτητές και τις φοιτήτριες των οικονομικών και κοινωνικών επιστημών: «Το μέλλον της IPCC χρειάζεται τη δική σας ματιά». Η έμφαση στις πολιτικές επιλογές, στις ανισότητες και στα κοινωνικά κόστη της μετάβασης καθιστούν αναγκαία την εμπλοκή των επιστημόνων πέρα από τις φυσικές επιστήμες. Η περιβαλλοντική κρίση δεν είναι μόνο φυσικό ή τεχνολογικό πρόβλημα, είναι βαθιά κοινωνικοοικονομικό.
Η δράση για το κλίμα πρέπει να αναπτυχθεί σε τρεις ισοδύναμους πυλώνες: τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής (μέσω μείωσης εκπομπών), την προσαρμογή στις ήδη αναπόφευκτες επιπτώσεις, και τη διασφάλιση της χρηματοδότησης, ιδιαίτερα προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτοί οι στόχοι όμως απαιτούν τεράστιες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, συνεπείς πολιτικές και διαφάνεια στη ροή των κεφαλαίων. Εδώ αναδεικνύονται κρίσιμα εναλλακτικά διαθέσιμα οικονομικά εργαλεία: τιμολόγηση άνθρακα, πράσινα ομόλογα, φορολογικά κίνητρα για καθαρές τεχνολογίες, αλλά και εξειδικευμένα χρηματοπιστωτικά εργαλεία για την ασφάλιση κινδύνων και τη στήριξη υποδομών προσαρμογής στην κλιματική αλλαφή.
Η οικονομική επιστήμη ως αναπόσπαστoς και καθοριστικός πυλώνας στην κατανόηση και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής
Η οικονομική επιστήμη αποτελεί αναπόσπαστο και καθοριστικό πυλώνα στην κατανόηση και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τη διεπιστημονική προσέγγιση της Έβδομης Έκθεσης Αξιολόγησης της IPCC. Οι οικονομολόγοι συμβάλλουν ουσιαστικά στην αποτίμηση του κόστους τόσο της αδράνειας όσο και της δράσης, στην ανάλυση κόστους-οφέλους πολιτικών μετριασμού και προσαρμογής, καθώς και στο σχεδιασμό χρηματοδοτικών εργαλείων όπως οι αγορές άνθρακα, τα πράσινα ομόλογα και η μικτή χρηματοδότηση. Επιπλέον, η οικονομική ανάλυση αποκαλύπτει τις κοινωνικές ανισότητες που προκύπτουν από την κλιματική κρίση, ενισχύοντας τη σημασία της δίκαιης μετάβασης και της βιώσιμης ανάπτυξης.
Οι νέες γενιές που ενδιαφέρονται για την κλιματική αλλαγή και επιθυμούν να συμβάλουν σε λύσεις με πραγματικό αντίκτυπο, θα βρουν στην οικονομική επιστήμη ένα πολύτιμο εργαλείο για την κατανόηση των κινήτρων, των θεσμών και των πολιτικών που απαιτούνται για μια αποτελεσματική κλιματική διακυβέρνηση.
Στο πλαίσιο της AR7, η συμβολή των οικονομολόγων είναι καίρια για τη σύνδεση της επιστημονικής γνώσης με ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες πολιτικές, και γι’ αυτό είναι σημαντικό να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή νέων επιστημόνων των κοινωνικών επιστημών στις διεργασίες της IPCC.
