Είναι βέβαιο ότι θα ανταπεξέλθει αλλά δημιουργεί προηγούμενα σε μια κρίσιμη στιγμή για την ΕΕ., Το πολιτικό μήνυμα που θέλουν να δώσουν στην πρόεδρο της Κομισιόν.

Ένα χρόνο μετά την πανηγυρική επανεκλογή της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στη θέση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βρίσκεται αντιμέτωπη με μια από τις πιο σοβαρές πολιτικές προκλήσεις της θητείας της: μια πρόταση μομφής που φέρνει ξανά στην επιφάνεια τις ρωγμές στις σχέσεις μεταξύ Κομισιόν και Κοινοβουλίου και τους φόβους για θεσμική αστάθεια εντός της Ένωσης.

Η πρόεδρος της Κομισιόν καλείται σήμερα το απόγευμα στο Στρασβούργο να υπερασπιστεί τον εαυτό της απέναντι σε πρόταση μομφής που κατέθεσαν 72 ευρωβουλευτές, κυρίως από την ακροδεξιά πτέρυγα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Πρωτεργάτης της πρότασης ο Ρουμάνος ευρωβουλευτής Γκεόργκε Πιπερέα, με τις κατηγορίες να εστιάζουν στην έλλειψη διαφάνειας αναφορικά με τα μηνύματα που αντάλλαξε η φον ντερ Λάιεν με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, κατά την περίοδο διαπραγμάτευσης για τα εμβόλια της COVID-19.

Αν και θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι η πρόταση θα απορριφθεί, ακόμη και η πολιτική Ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR), στην οποία ανήκει ο Πιπερέα, έχει αποστασιοποιηθεί, το ζήτημα έχει ανοίξει θεσμικό και πολιτικό μέτωπο. Και αυτό σε μια περίοδο που η ΕΕ καλείται να διαχειριστεί κρίσιμες διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ, γεωπολιτική αβεβαιότητα, και εντάσεις στο εσωτερικό της.

Αυτό αναμένεται να αποτελέσει και τον βασικό άξονα υπεράσπισης της φον ντερ Λάιεν, η οποία θα υποστηρίξει ότι μια θεσμική κρίση τώρα θα έθετε σε κίνδυνο την ενότητα και τη σταθερότητα της Ένωσης. Η ψηφοφορία έχει προγραμματιστεί για την Πέμπτη, όμως η σημερινή της εμφάνιση στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον. Σε μία κίνηση υψηλού συμβολισμού, η φον ντερ Λάιεν θα συνοδεύεται από ολόκληρο το Κολέγιο των Επιτρόπων, σε μια προσπάθεια να υπογραμμίσει τη συνοχή της Επιτροπής και να στείλει μήνυμα ισχύος.

Παρότι έχει τη στήριξη των βασικών πολιτικών ομάδων, πολλοί ευρωβουλευτές θεωρούν την εξέλιξη ως ευκαιρία να της υπενθυμίσουν ότι δεν είναι πολιτικά άτρωτη. Από την έναρξη της δεύτερης θητείας της, η Γερμανίδα πολιτικός έχει κατηγορηθεί για υπερσυγκέντρωση εξουσιών και για αυταρχική προσέγγιση στη διοίκηση της Επιτροπής, περιορίζοντας τους ρόλους των Επιτρόπων της.

Η δυσφορία εντείνεται και στο Ευρωκοινοβούλιο, καθώς ακόμη και η πρόεδρος του σώματος, Ρομπέρτα Μέτσολα, έχει εκφράσει τη δυσαρέσκειά της για την τάση της φον ντερ Λάιεν να παρακάμπτει το νομοθετικό σκέλος της ΕΕ, προκειμένου να προωθήσει την ατζέντα της μέσω fast-track διαδικασιών. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα αφορά τη νομοθέτηση του σχεδίου SAFE, για χορήγηση αμυντικών δανείων 150 δισ. ευρώ, όπου η Επιτροπή παρέκαμψε το Κοινοβούλιο, προκαλώντας την αντίδρασή του και νομικές ενέργειες κατά της ίδιας της Κομισιόν.

Η αυξανόμενη προσέγγισή της σε υπερσυντηρητικά και ακροδεξιά κόμματα σε ψηφοφορίες, οι υπαναχωρήσεις της σε περιβαλλοντικές πολιτικές, καθώς και η ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, έχουν επίσης πυροδοτήσει επικρίσεις, ιδίως από τους Φιλελεύθερους και τους Σοσιαλιστές.

Παρ’ όλα αυτά, η πρόταση μομφής για να περάσει θα πρέπει να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία του σώματος (τουλάχιστον 361 ψήφους) και τα δύο τρίτα των παρόντων ευρωβουλευτών, κάτι που κρίνεται εξαιρετικά απίθανο. Ιστορικά, μόνο μία φορά έχει οδηγηθεί η Επιτροπή σε παραίτηση, το 1999, όταν το Σώμα του Ζακ Σαντέρ αναγκάστηκε να αποχωρήσει υπό την πίεση σκανδάλων και πολιτικής απώλειας στήριξης από τους Σοσιαλιστές.

Η ψήφος της Πέμπτης δεν θα είναι μυστική και κάθε ευρωβουλευτής θα κληθεί να τοποθετηθεί δημοσίως.

Μπορεί ο Μάνφρεντ Βέμπερ ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) στο οποίο ανήκει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να καλεί τους ευρωβουλευτές του κόμματος να στηρίξουν τη πρόεδρο της Κομισιόν, σημειώνοντας παράλληλα ότι η πρόταση μομφής είναι υποκινούμενη από τη Μόσχα η οποία χρησιμοποιεί τα φιλορωσικά άκρα εντός του Κοινοβουλίου, όμως το πολιτικό μήνυμα που θα λάβει η Γερμανίδα πολιτικός θα είναι σαφές, οι συμμαχίες στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι εύθραυστες και ο αγώνας για παντοδυναμία μπορεί να οδηγήσει σε αδιέξοδο.