Η πρόεδρος της Κομισιόν διατήρησε την εμπιστοσύνη του Ευρωκοινοβουλίου, αλλά έλαβε θεσμική προειδοποίηση - Η ψήφος ανέδειξε βαθιές ρωγμές στις σχέσεις της με τους κεντρώους συμμάχους της.

Η πρόταση μομφής κατά της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, απορρίφθηκε την Πέμπτη από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπως αναμενόταν, όμως η ψηφοφορία άφησε ισχυρούς τριγμούς στις πολιτικές ισορροπίες των Βρυξελλών.

Με 360 ψήφους κατά, 175 υπέρ και 18 αποχές, η πρόταση που κατέθεσαν 72 ευρωβουλευτές —κυρίως από την ακροδεξιά πτέρυγα, με πρωτεργάτη τον Ρουμάνο Γκεόργκε Πιπερέα— απέτυχε να συγκεντρώσει την απαιτούμενη ενισχυμένη πλειοψηφία των δύο τρίτων.

Εάν η πρόταση μομφής εναντίον της φον ντερ Λάιεν περνούσε τότε όλη η Κομισιόν θα έπρεπε να παραιτηθεί και η ΕΕ θα βρισκόταν σε χαοτική κατάσταση εν μέσω σοβαρών γεωπολιτικών και οικονομικών εξελίξεων.

Το ευχαριστώ της Ούρσουλα

Αμεση ήταν η αντίδραση της προέδρου της Κομισιόν στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων η οποία μέσω της πλατφόρμας Χ εξέπεμψε μήνυμα ενότητας ενάντια στις εξωτερικές δυνάμεις που προσπαθούν να αποσταθεροποιήσουν την ΕΕ. Άλλωστε προ ημερών είχε χαρακτηρίσει αυτούς που οργάνωσαν την πρόταση μομφής εναντίον της ως «οπαδούς του Πούτιν» και αντιεμβολιαστές».

 

In a moment of global volatility and unpredictability, the EU needs strength, vision, and the capacity to act.

We need everyone to deliver on our common challenges.
Together.

As external forces seek to destabilize and divide us, it is our duty to respond in line with our…

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) July 10, 2025

 

Σε μια στιγμή παγκόσμιας αστάθειας και απρόβλεπτων εξελίξεων, η ΕΕ χρειάζεται δύναμη, όραμα και ικανότητα δράσης.Σε μια στιγμή παγκόσμιας αστάθειας και απρόβλεπτων εξελίξεων, η ΕΕ χρειάζεται δύναμη, όραμα και ικανότητα δράσης.

Advertisement

Χρειαζόμαστε τη συμβολή όλων για να ανταποκριθούμε στις κοινές μας προκλήσεις. Μαζί.

Καθώς εξωτερικές δυνάμεις επιδιώκουν να μας αποσταθεροποιήσουν και να μας διχάσουν, είναι καθήκον μας να απαντήσουμε σύμφωνα με τις αξίες μας.

Σας ευχαριστώ – και ζήτω η Ευρώπη.

Advertisement

Ρήγματα και σαφή πολιτικά μηνύματα

Μπορεί η σημερινή εξέλιξη να επιβεβαίωσε τις προβλέψεις για μία θεσμική κρίση χωρίς άμεση ανατροπή, αλλά τα πολιτικά μηνύματα είναι σαφή. Όπως επισημαίνουν πολλοί αναλυτές, η σημερινή ημέρα μπορεί να είναι μόλις η αρχή της πιο σοβαρής πολιτικής αμφισβήτησης που έχει δεχθεί η Κομισιόν στη δεύτερη θητεία της φον ντερ Λάιεν.

Ενδεικτικό είναι ότι αν και στηρίχθηκε τόσο από το δικό της κόμμα το ΕΛΚ, τους Σοσιαλιστές (S&D), τους Φιλελεύθερους (Renew) και τους Πράσινους, υπήρξαν αρκετοί ευρωβουλευτές  μέλη αυτών των κομμάτων που σε ένδειξη διαμαρτυρίας, για τον τρόπο που ασκεί την πολιτική της η φον ντερ Λάιεν, απήχαν από τη ψηφοφορία, επιβεβαιώνοντας ότι υπάρχει σοβαρό ρήγμα στις σχέσεις της προέδρου της Κομισιόν με τις φιλοευρωπαϊκές πολιτικές οικογένειες με τις οποίες συνεργάζεται.

 

 

Η πολιτική διαχείριση της κρίσης

Αν και η τελική έκβαση της ψηφοφορίας δεν αιφνιδίασε κανέναν, η πρόεδρος της Κομισιόν παρότι ήξερε ότι θα κερδίσει την ψηφοφορία δεν το άφησε στην τύχη. Αντίθετα, λίγες ώρες πριν την κρίσιμη συνεδρίαση της Ολομέλειας, προχώρησε σε σειρά διαβουλεύσεων και παραχωρήσεων προς τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελεύθερους, που είχαν απειλήσει να απόσχουν.

Στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων βρέθηκε το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ESF+), ένα από τα βασικά χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ για την κοινωνική ένταξη και την καταπολέμηση της φτώχειας. Το ταμείο, ύψους 150 δισ. Ευρώ, κινδύνευε να υποβαθμιστεί στον νέο πολυετή προϋπολογισμό (MFF), αλλά η φον ντερ Λάιεν έδωσε ρητή εγγύηση για τη διατήρησή του, μετά από ευθείες πιέσεις της επικεφαλής των Σοσιαλιστών Ιράτσε Γκαρσία και της Επιτρόπου Κοινωνικών Δικαιωμάτων Ροξάνα Μινζάτου.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με πληροφορίες, η πρόεδρος της Κομισιόν δεσμεύθηκε ότι οι περιφερειακές ενισχύσεις θα συνεχίσουν να κατευθύνονται απευθείας στις τοπικές αρχές και όχι μέσω των εθνικών κυβερνήσεων, αποτρέποντας έτσι την περαιτέρω ενίσχυση ηγετών όπως ο Βίκτορ Όρμπαν σε βάρος της τοπικής δημοκρατίας.

Δεν είναι λευκή επιταγή

Η σημερινή απόρριψη της πρότασης μομφής δεν συνιστά «λευκή επιταγή». Αντίθετα, ανέδειξε με ένταση τα όρια της εξουσίας της φον ντερ Λάιεν και τον εύθραυστο χαρακτήρα της φιλοευρωπαϊκής πλειοψηφίας.

Γι΄αυτό και η ομιλία της στην Ολομέλεια προ ημερών ήταν επιθετική, στοχευμένη και γεμάτη θεσμική ρητορική υπεράσπισης της δημοκρατίας και της ενότητας απέναντι σε εξτρεμιστικές δυνάμεις. Δεν έλειψαν, όμως, και οι σαφείς προειδοποιήσεις από τους ίδιους της συμμάχους.

«Αν συνεχίσετε έτσι, η σοσιαλδημοκρατία θα ηγηθεί της αντίστασης στην πορεία σας», είπε χαρακτηριστικά η Ιράτσε Γκαρσία.

«Η στήριξή μας δεν είναι δεδομένη. Τον Σεπτέμβριο περιμένουμε στροφή στο ύφος και την ουσία της ηγεσίας», προειδοποίησε η επικεφαλής του Renew Europe, Βαλερί Χαγιέ.

Αντίστοιχα, οι Πράσινοι και η Αριστερά κατακεραύνωσαν την προσέγγισή της Επιτροπής στην περιβαλλοντική πολιτική και την ασφάλεια, τονίζοντας ότι η συνεργασία με την άκρα δεξιά για να περάσουν νομοθετήματα είναι απαράδεκτη και επικίνδυνη.

Πώς φτάσαμε εδώ

Η πρόταση μομφής, αν και καταδικασμένη εκ των προτέρων, έφερε στην επιφάνεια θεσμικές ρωγμές που είχαν δημιουργηθεί επί σειρά μηνών. Από την έγκριση του σχεδίου SAFE (αμυντική στρατηγική 150 δισ. ευρώ) με fast-track διαδικασίες, παρακάμπτοντας το Ευρωκοινοβούλιο, μέχρι το “Pfizergate” και την έλλειψη διαφάνειας στις συνομιλίες της φον ντερ Λάιεν με τον CEO της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, η Κομισιόν βρέθηκε στο επίκεντρο θεσμικής δυσφορίας.

Η Ρομπέρτα Μέτσολα, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα για την συστηματική υποβάθμιση του Κοινοβουλίου στον θεσμικό ρόλο του ως συνομοθέτη. Το πιο πρόσφατο και χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το σχέδιο SAFE, ένα φιλόδοξο χρηματοδοτικό εργαλείο για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ ύψους, το οποίο η Επιτροπή προώθησε χωρίς επαρκή κοινοβουλευτικό έλεγχο, ενεργοποιώντας την κατ’ εξαίρεση ρήτρα του Άρθρου 122 της Συνθήκης.

Η διαδικασία αυτή —που δικαιολογείται μόνο υπό «έκτακτες συνθήκες»— προκάλεσε θεσμική και πολιτική αναστάτωση, καθώς κρίθηκε ότι παρέκαμψε τη νομοθετική εξουσία και υποβάθμισε το ρόλο των ευρωβουλευτών. Η Επιτροπή βρέθηκε μάλιστα αντιμέτωπη με απειλές για νομικές ενέργειες, ενώ αρκετοί ευρωβουλευτές κατηγόρησαν την πρόεδρο ότι εργαλειοποιεί τις Συνθήκες για να εξυπηρετήσει πολιτικές σκοπιμότητες. 

Οι Σοσιαλιστές, οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι ένιωσαν ότι η φον ντερ Λάιεν έτεινε περισσότερο τη Δεξιά και στο φάσμα της πιο δεξιάς πτέρυγας, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούν την ψήφο ως μοχλό πίεσης.

Από την πλευρά τους, οι ακροδεξιές ομάδες με επικεφαλής την ομάδα «Πατριώτες για την Ευρώπη» και την υποστήριξη του Ρουμάνου Γκεόργκε Πιπερέα – εκμεταλλεύτηκαν τις ρωγμές για να χτυπήσουν την Επιτροπή με μια πρόταση μομφής, περισσότερο ως πολιτικό “test”, παρά με προσδοκία επιτυχίας.

Η πρόεδρος της Κομισιόν απάντησε μετωπικά: χαρακτήρισε τους υποστηρικτές της πρότασης «αντιεμβολιαστές», «συνωμοσιολόγους» και «θαυμαστές του Πούτιν», λέγοντας ότι η Ευρώπη «δεν θα τους επιτρέψει να διαβρώσουν τους θεσμούς της».

 

Ραντεβού τον Σεπτέμβριο

Με την κρίση να εκτονώνεται προσωρινά, το βλέμμα στρέφεται στην ομιλία για την Κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο. Εκεί, οι πολιτικές ομάδες αναμένουν σαφές μήνυμα από την φον ντερ Λάιεν που να δηλώνει την αποστασιοποίησή της από την άκρα δεξιά και τη διαβεβαίωσή της ότι δεν θα αποκλίνει από την κοινωνική και πράσινη ατζέντα,  αλλά και ότι θα σέβεται το Ευρωκοινοβούλιο.

Το μήνυμα προς την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ακριβώς ένα χρόνο μετά την επανεκλογή της από το Ευρωκοινοβούλιο, ήταν ηχηρό: όχι μόνο δεν κυβερνά μόνη της, αλλά μπορεί ανά πάσα στιγμή να κληθεί να λογοδοτήσει.

Το ζητούμενο πλέον δεν είναι αν θα ασκείται θεσμικός έλεγχος, αυτό είναι αυτονόητο. Το ερώτημα είναι πώς διασφαλίζεται ότι αυτός ο έλεγχος δεν μετατρέπεται σε εργαλείο αποσταθεροποίησης, ιδίως όταν η Ευρώπη έχει ανοιχτά τόσα κρίσιμα μέτωπα.