Ένα κρίσιμο πολιτικό διακύβευμα.
Η ποιότητα της διακυβέρνησης αποτελεί μία εκ των θεμελιωδών προϋποθέσεων για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και το αίσθημα εμπιστοσύνης των πολιτών προς το κράτος και τους θεσμούς. Παρά τις επιμέρους προσπάθειες και τις θετικές πρωτοβουλίες, η Ελλάδα συνεχίζει να αντιμετωπίζει διαρθρωτικές αδυναμίες στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, οι οποίες αποτυπώνονται σε αρνητικούς δείκτες εμπιστοσύνης και αποτελεσματικότητας. Τα στοιχεία της πρόσφατης (19.06.2025) έκθεσης του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης αναδεικνύουν τα διαρθρωτικά προβλήματα που συνεχίζουν να ταλανίζουν τη δημόσια διοίκηση της χώρας.
Σύμφωνα με την ανωτέρω έκθεση το 31,66% των πολιτών στην Ελλάδα δήλωσαν ότι εμπιστεύονται σε υψηλό ή μέτρια υψηλό βαθμό την Κυβέρνηση, ποσοστό χαμηλότερο από τον μέσο όρο των χωρών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (39,3%). Αντίστοιχα, το ποσοστό των πολιτών που δήλωσαν – το ίδιο έτος – ότι έχουν χαμηλή ή καθόλου εμπιστοσύνη προς την Κυβέρνηση υπολογίζεται στο 53,38%. Πρόκειται, για ποσοστό υψηλότερο του αντίστοιχου μέσου όρου των χωρών του εν λόγω οργανισμού, το οποίο και αγγίζει το 44,21% [1].
Τούτο συνιστά στατιστική απόρροια χρόνιων παθογενειών στη λειτουργία των θεσμών, στην ποιότητα της άσκησης διακυβέρνησης/διοίκησης και με επίπτωση στην αίσθηση ικανοποίησης που αποκομίζει ο πολίτης από τη σχέση του με το κράτος. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά στην αντίστοιχη έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης το 2023 όπου και σημειώνεται ότι «η ικανοποίηση απέναντι στις δημόσιες υπηρεσίες της Ελλάδας κινείται κάτω από το μέσο όρο των κρατών του ΟΟΣΑ». Επί παραδείγματι, το 2022, το 63% των Ελλήνων δήλωσαν ικανοποιημένοι από το εκπαιδευτικό σύστημα, ποσοστό ελαφρώς χαμηλότερο από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (67%), ενώ η ικανοποίηση από το σύστημα υγείας ανήλθε στο 44%, δηλαδή 24 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (68%) [2]. Συναφή ήταν και τα στοιχεία πρόσφατης σχετικής έκθεσης του ιδίου οργανισμού, τα οποία και έκαναν λόγο για βαθμό εμπιστοσύνης κάτω του 70% απέναντι στους επαγγελματίες υγείας και πολύ χαμηλό απέναντι στο σύστημα συνολικά (κάτω του 40%) [3].
Αντίστοιχα, ευρήματα που αναδεικνύουν την εθνική επίδοση, βάσει του δείκτη «αποτελεσματικότητα της Κυβέρνησης», περιέχονται σε άρθρο το οποίο δημοσιεύθηκε στις 18 Μαΐου 2025. Εκεί αναφέρεται ότι, η χώρα μας σημειώνει επίδοση της τάξεως του 63%, την ώρα που ο αντίστοιχος μέσος όρος των 27 Κρατών – Μελών της Ε.Ε. αγγίζει το 80%, ενώ τονίζεται με σαφήνεια ότι, «η χώρα παρουσιάζει πτώση στους δείκτες κυβερνητική αποτελεσματικότητα και τήρηση των νόμων» [4].
Ένα ακόμη στοιχείο που πιθανώς να πρέπει να συνεκτιμηθεί, αφορά τη σύνθεση του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης. Η υποεκπροσώπηση των νέων (μόλις 2% στην ηλικιακή ομάδα 18-34 ετών, έναντι 19% στον ΟΟΣΑ) συνδυάζεται με τη σώρευση προσωπικού μεγαλύτερης ηλικίας (43% ηλικίας 55 ετών και άνω, έναντι 27% στον ΟΟΣΑ) [1]. Η ανισορροπία αυτή, εκτιμάται ότι, συνιστά μία εκ των αδυναμιών της δημόσιας διοίκησης να λειτουργήσει ως ελκυστικός εργοδότης για το νέο, υψηλής κατάρτισης ανθρώπινο δυναμικό. Σε αυτόν τον ισχυρισμό έρχονται να εισφέρουν ευρήματα μελέτης του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, στην οποία και σημειώνεται ότι, οι αμοιβές στο δημόσιο είναι σημαντικά χαμηλότερες έναντι του ιδιωτικού τομέα και το μισθολογικό χάσμα υπέρ του ιδιωτικού τομέα διευρύνθηκε έως και 18,6% μεταξύ των ετών 2022 και 2023, εξαιτίας της αύξησης των κατώτατων μισθών στον ιδιωτικό τομέα [5].
Συνελόντι ειπείν, αυτό το οποίο τονίστηκε κατά τη διάρκεια πρόσφατου συνεδρίου – το οποίο εστίασε ανάμεσα σε άλλα στην ποιότητα της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου – δηλαδή ότι «το πλέγμα στρεβλώσεων παραμένει αλώβητο μέχρι σήμερα» καθώς και η ανάγκη για «ένα ισχυρό κράτος» [6], καθιστά την ποιοτική αναβάθμιση της διακυβέρνησης απαραίτητη συνθήκη για την ενίσχυση του αισθήματος εμπιστοσύνης των πολιτών [7]. Οι στοχευμένες θεσμικές μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της αναδιάρθρωσης του επιπέδου οικονομικής ανταποδοτικότητας [8], της εμπέδωσης της αξιολόγησης και της διαφάνειας, μέσα από την εμβάθυνση της ψηφιοποιήσης σε πεδία όπου καταγράφεται συχνή επαφή ανάμεσα στους πολίτες και την κρατική οντότητα [9], συγκροτούν το επιστημονικά τεκμηριωμένο υπόβαθρο των μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών που οφείλουν να ενταθούν με γνώμονα ένα από τα πιο κρίσιμα πολιτικά διακυβεύματα για τη χώρα.
Θεόδωρος Δημόπουλος, Υπ. Διδάκτωρ Παν. Θεσσαλίας, π. Πρόεδρος Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας
Αναφορές
(2025). Government at a Glance 2025. OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/0efd0bcd-en
(2023). Government at a Glance 2023. OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/3d5c5d31-en
Advertisement(2025). Does Healthcare Deliver?: Results from the Patient-Reported Indicator Surveys (PaRIS). OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/c8af05a5-en
Κρητικός, Μ. (2025, Μαΐου 18). Παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης και η Ελλάδα. https://tinyurl.com/4zb2tjfd
Λιαργκόβας, Π. (2025). Χάσμα αμοιβών και μισθολογικό πλεόνασμα ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών. https://tinyurl.com/y2bjrxck
AdvertisementΦουντεδάκη, Π. (2025, Ιουνίου 10). Η καμπύλη της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στην Ελλάδα 1974-2025: Η σχέση συντάγματος και πολιτικής πραγματικότητας [Video]. https://tinyurl.com/5fe3jpmx
AdvertisementPollitt, C., & Bouckaert, G. (2017). Public management reform: A comparative analysis-into the age of austerity. Oxford university press. https://tinyurl.com/2hxmmdb4
Christensen, T., Lægreid, P., & Røvik, K.A. (2020). Organization Theory and the Public Sector: Instrument, Culture and Myth (2nd ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780367855772
Plesner, U., Justesen, L. & Glerup, C. (2018). The transformation of work in digitized public sector organizations. Journal of Organizational Change Management, 31(5). https://doi.org/10.1108/JOCM-06-2017-0257
