Οι νιγηριανές ένοπλες δυνάμεις δυσκολεύονται να ελέγξουν την κατάσταση

Έξαρση επιθέσεων της τζιχαντιστικής οργάνωσης Μπόκο Χαράμ συγκλονίζει τη βορειοανατολική Νιγηρία, καθώς οι ισλαμιστές καταλαμβάνουν φυλάκια του στρατού, ναρκοθετούν δρόμους και πραγματοποιούν επιδρομές σε κοινότητες από την αρχή του έτους, προκαλώντας έντονη ανησυχία παρά τους αρχικούς ισχυρισμούς του στρατού περί επιτυχιών.

Η Μπόκο Χαράμ είναι μια εγχώρια τζιχαντιστική οργάνωση της Νιγηρίας η οποία πήρε τα όπλα το 2009 εναντίον της δυτικής εκπαίδευσης, επιδιώκοντας να επιβάλει τη δική της, ιδιαίτερα ακραία, εκδοχή του ισλαμικού νόμου. Η σύγκρουση έχει εξαπλωθεί σε βόρειους γείτονες της χώρας, με αποτέλεσμα τον θάνατο περίπου 35.000 αμάχων και τον εκτοπισμό άνω των 2 εκατομμυρίων άλλων, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Στην πιο πρόσφατη επίθεση, την περασμένη εβδομάδα στο χωριό Γκατζίμπο στην πολιτεία Μπόρνο, το επίκεντρο της κρίσης, εξτρεμιστές σκότωσαν εννιά μέλη μιας τοπικής πολιτοφυλακής που υποστηρίζει τον νιγηριανό στρατό, αφού στρατιώτες εγκατέλειψαν τις θέσεις τους όταν έμαθαν ότι πλησίαζαν τζιχαντιστές- τουλάχιστον, όπως υποστήριξε η οργάνωση και εργαζόμενοι ανθρωπιστικής βοήθειας στην περιοχή. Ακόμη, τους τελευταίους μήνες η οργάνωση βάζει βόμβες σε δρόμους και πραγματοποιεί φονικές επιθέσεις σε χωριά.

Δύο φράξιες

Η Μπόκο Χαράμ έχει «σπάσει» σε δύο φράξιες. Η μία υποστηρίζεται από το Ισλαμικό Κράτος και είναι γνωστή ως Ισλαμικό Κράτος της Επαρχίας Δυτικής Αφρικής (ISWAP). Είναι διαβόητη για τις επιθέσεις της στον στρατό και έχει καταλάβει θέσεις του τουλάχιστον 15 φορές φέτος, σκοτώνοντας στρατιώτες και κλέβοντας όπλα, σύμφωνα με καταμέτρηση του Associated Press, ειδικούς και αναφορές ασφαλείας.

Τον Μάιο χτύπησε φυλάκια στο Γκατζίμπο, το Μπούνι Γκάρι, το Μάρτε, το Ίζγκε και το Ραν και εξαπέλυσε επίθεση σε κοινή βάση της Νιγηρίας και του Καμερούν στο Βούλγκο και στο Σουεράμ του Καμερούν. Άλλες επιθέσεις σημειώθηκαν στο Μαλάμ Φατόρι, το Γκονίρι, το Σαμπόν Γκάρι, το Βατζιρόκο και το Μονγκούνο, μεταξύ άλλων. Η οργάνωση συχνά επιτίθεται τη νύχτα.

Η άλλη φράξια, η Τζαμαάτου Αλίς Σούνα Λιντααβάτι βαλ Τζιχάντ, ή JAS, εστιάζει σε επιθέσεις κατά πολιτών, ληστείες και απαγωγές για λύτρα.

Επέκταση και αποκέντρωση

Ο Μαλίκ Σάμιουελ, ερευνητής της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Good Governance Africa, είπε πως η επιτυχία της ISWAP είναι αποτέλεσμα της εδαφικής της επέκτασης μέσω κερδών σε βάρος της JAS, καθώς και μιας αποκεντρωμένης δομής που έχει βελτιώσει τη δυνατότητά της να διεξάγει «συντονισμένες, σχεδόν ταυτόχρονες επιθέσεις σε διαφορετικές περιοχές».

«Το απρόβλεπτο των επιθέσεων υπό αυτό το πλαίσιο επιδεικνύει την αυξανόμενη στρατηγική εξέλιξη της ISWAP» σχολίασε.

Η εξωτερική υποστήριξη από το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στη Συρία αποτελεί επίσης κρίσιμο παράγοντα, είπε ο Σάμιουελ, που έκανε συνεντεύξεις με πρώην μαχητές. Η στήριξη αυτή είναι εμφανής στις εξελισσόμενες τακτικές του ISWAP, περιλαμβανομένων νυχτερινών επιδρομών, γρήγορων επιθέσεων με ελαφρύ μα αποτελεσματικό εξοπλισμό και στη χρήση τροποποιημένων εμπορικά διαθέσιμων drones για ρίψη εκρηκτικών, πρόσθεσε.

Υστέρηση του στρατού

Ο Αλί Αμπάνι, εργαζόμενος σε μη κερδοσκοπική οργάνωση που γνωρίζει λεπτομέρειες για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Ντίκβα, στρατηγικής σημασίας πόλη στο Μπόρνο, είπε ότι οι βάσεις του στρατού έχουν έλλειψη προσωπικού και βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές, κάτι που τις καθιστά ευάλωτες σε επιθέσεις. «Όταν έρχονται αυτοί οι ένοπλοι, απλώς είναι ισχυρότεροι από τους στρατιώτες» σημειώνει.

Οι ενισχύσεις, υπό τη μορφή αεροπορικής υποστήριξης ή κοντινών δυνάμεων, συχνά φτάνουν πολύ αργά, επιτρέποντας στους ενόπλους να λεηλατήσουν τα φυλάκια και να αυξήσουν το οπλοστάσιό τους. Ως παράδειγμα ο Αμπάνι αναφέρει μια επίθεση στις 12 Μαΐου, όπου οι στρατιώτες ήταν λιγότεροι και τράπηκαν σε φυγή, με τους τζιχαντιστές να αποσπούν οπλισμό. Ακόμη, υπάρχουν αναφορές για «πρώην» τζιχαντιστές που συνεχίζουν να παρέχουν πληροφορίες και υπηρεσίες στην οργάνωση, αν και ισχυρίζονται ότι έχουν μεταμελήσει.

Η Νιγηρία χάνει έδαφος

Στο ζενίθ της το 2013-2014 η Μπόκο Χαράμ είχε γίνει γνωστή για την απαγωγή 276 μαθητριών και επειδή είχε θέσει υπό τον έλεγχό της μια περιοχή στο μέγεθος του Βελγίου. Αν και έχασε μεγάλο μέρος των εδαφών αυτών λόγω στρατιωτικών επιχειρήσεων, η νέα έξαρση έχει προκαλέσει ανησυχία για επιστροφή εκείνων των «σκοτεινών» ημερών. Ο κυβερνήτης του Μπόρνο, Μπαμπαγκάνα Ζουλούμ, προειδοποίησε πως οι μονάδες του στρατού στην πολιτεία υποχωρούν «σχεδόν σε καθημερινή βάση χωρίς σύγκρουση»..

Βουλευτές υποδεικνύουν τις όλο και πιο εξελιγμένες δυνατότητες των τζιχαντιστών και τα πιο προηγμένα τους όπλα, καλώντας την κυβέρνηση να ενισχύσει τον στρατό.

Με πληροφορίες από Associated Press