Ίσως ήταν αναμενόμενο ότι θα τελείωνε κάπως έτσι η σχέση «αγάπης» ανάμεσα στους δύο δισεκατομμυριούχους, που τις τελευταίες ώρες έχουν επιδοθεί σε ένα διαδικτυακό «ξεκατίνιασμα», εκτοξεύοντας αλληλοκατηγορίες στα social media.

Αλλά ακόμα κι αν το φινάλε ήταν προβλέψιμο, αυτό δεν το κάνει λιγότερο σοκαριστικό. Μετά από πολλούς μήνες, κατά τους οποίους ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Έλον Μασκ εμφανίζονταν ενωμένοι στην χαοτική τους αποστολή να αναδιαμορφώσουν την Ουάσινγκτον, η σχέση τους κατέρρευσε αυτή την εβδομάδα σαν άστρο που γίνεται σουπερνόβα.

Ξεκίνησε με τον Μασκ να παραπονιέται για τη νομοθετική ατζέντα του Τραμπ, κάτι που ο Αμερικανός πρόεδρος αρχικά αντιμετώπισε με ψυχραιμία αλλά μετά διέρρευεσε ότι ήταν απογοητευμένος από τον πρώην σύμβουλό του, ωθώντας τον Μασκ να εξαπολύσει μια επίθεση με προσβολές και χλευασμούς.

Κατηγόρησε τον Τραμπ ότι έχει αθετήσει τις υποσχέσεις του για μείωση των ομοσπονδιακών δαπανών, κοινοποίησε μια πρόταση για καθαίρεση του προέδρου και ισχυρίστηκε -χωρίς αποδεικτικά στοιχεία- ότι η κυβέρνηση απέκρυψε πληροφορίες για τη σχέση του με τον διαβόητο παιδεραστή Τζέφρι Επσταϊν. Ακόμη χειρότερα, ο Μασκ επέμεινε ότι ο Τραμπ δεν θα είχε κερδίσει τις περσινές εκλογές χωρίς τη βοήθειά του.

 Ο Τραμπ, που δεν αποφεύγει να μπει σε οποιαδήποτε διαμάχη, δεν μπορούσε να συγκρατηθεί άλλο. Δημοσίευσε ότι ο Μασκ έχει «τελειώσει», ότι του είχε «ζητήσει να φύγει» από την κυβέρνησή του, ότι ο γίγαντας της τεχνολογίας είχε «ΤΡΕΛΑΘΕΙ».

«Ίσως θα έπρεπε να εξοικονομήσω χρήματα των φορολογουμένων ακυρώνοντας κυβερνητικές συμβάσεις και επιδοτήσεις για τις εταιρείες του Μασκ» απείλησε ο Τραμπ.

Σύγκρουση γιγάντων με άγνωστες συνέπειες

Το ερώτημα τώρα είναι αν ο Τραμπ και ο Μασκ βρουν κάποιον τρόπο να κάνουν ένα βήμα πίσω από μια μάχη που διαλύει μια από τις πιο σημαντικές σχέσεις στη σύγχρονη αμερικανική πολιτική. Αν δεν το κάνουν, δεν είναι σαφές πόσο μακριά θα μπορούσαν να εξαπλωθούν οι επιπτώσεις μιας σύγκρουσης μεταξύ του ισχυρότερου άνδρα στον κόσμο και του πλουσιότερου.

Διακυβεύονται το μέλλον των εταιρειών του Μασκ , συμπεριλαμβανομένων της αυτοκινητοβιομηχανίας ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla και της κατασκευάστριας πυραύλων SpaceX, κυβερνητικά προγράμματα που βασίζονται στην τεχνολογία του δισεκατομμυριούχου επιχειρηματία, η νομοθεσία για την προώθηση φορολογικών περικοπών και άλλες προτεραιότητες του Τραμπ στο Κογκρέσο, οι πιθανότητες νίκης των Ρεπουμπλικανών στις ενδιάμεσες εκλογές του επόμενου έτους και ένα ολόκληρο πολιτικό οικοσύστημα που περιστρέφεται γύρω από την συνεργασία Τραμπ και Μασκ.

 

Τα ετερώνυμα έλκονται (αλλά μόνο για λίγο)

Ο Τραμπ και ο Μασκ ήταν πάντα ένα περίεργο ζευγάρι, με αντικρουόμενες κοσμοθεωρίες και βαθιές διαφορές.

Ο 78χρονος Τραμπ προέρχεται από την παραδοσιακή αγορά ακινήτων της Νέας Υόρκης και δεν εμφανίζεται ποτέ δημόσια χωρίς κοστούμι και γραβάτα, εκτός αν βρίσκεται στο γήπεδο του γκολφ. Πριν θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος, έγινε γνωστός ως σταρ ριάλιτι.

Ο Μασκ, 53 ετών, είναι μετανάστης από τη Νότια Αφρική που απέκτησε πλούτο στη Σίλικον Βάλεϊ. Εκτός από τις Tesla και SpaceX, ο Μασκ κατέχει την εταιρεία κοινωνικής δικτύωσης X (πρώην Twitter). Έχει αυτοσυστηθεί ως μαυροντυμένος άρχοντας του διαδικτύου και η περιουσία του ξεπερνά κατά πολύ αυτήν του Τραμπ.

Αλλά ο Τραμπ και ο Μασκ είναι συγγενείς ψυχές και από άλλες απόψεις. Είναι ειδικοί στο να τραβούν την προσοχή και απολαμβάνουν να ανακατεύουν τα πράγματα εξοργίζοντας τους αντιπάλους τους. Ο Τραμπ επιτίθεται στο ομοσπονδιακό «βαθύ κράτος» που του αντιστάθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, ενώ ο Μασκ προειδοποιεί για την πτώχευση της χώρας από υπερβολικές δαπάνες και προωθεί ένα διαπλανητικό μέλλον που τροφοδοτείται από την πυραυλική του τεχνολογία.

Ο Μασκ άρχισε να υποστηρίζει δημόσια τον Τραμπ αφότου ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος παραλίγο να δολοφονηθεί στην Πενσυλβάνια και ξεκίνησε να ξοδεύει εκατομμύρια για να τον στηρίξει. Το X ήταν μια ισχυρή προσθήκη στην εκστρατεία επιστροφής του Τραμπ.

Ο Τραμπ σπάνια ανέχεται να μοιράζεται τα φώτα της δημοσιότητας, αλλά φαινόταν ερωτευμένος με τον ισχυρό υποστηρικτή του, αναφέροντάς τον σε ομιλίες του και καλωσορίζοντάς τον στη σκηνή σε συγκεντρώσεις.

Μετά τις εκλογές, ο Μασκ ήταν συχνός επισκέπτης στο Μαρ-α-Λάγκο, ποζάροντας για φωτογραφίες με την οικογένεια του Τραμπ, πηγαίνοντας μαζί τους σε δείπνο, παρακολουθώντας συναντήσεις. Αντί να κουραστεί από τον «πρώτο φίλο» του, ο Τραμπ έκανε σχέδια να φέρει τον Μασκ στην Ουάσινγκτον, διορίζοντάς τον να ηγηθεί μιας πρωτοβουλίας μείωσης κόστους, γνωστής ως «Υπουργείο Αποδοτικότητας της Κυβέρνησης».

Ρωγμές στην πορεία

Ο Μασκ προσπάθησε να καθιερωθεί ως ο παντογνώστης και πανταχού παρών σύμβουλος του προέδρου. Συμμετείχε στις συνεδριάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, κοιμόταν στην κρεβατοκάμαρα Λίνκολν και έτρωγε παγωτό καραμέλα από την κουζίνα του Λευκού Οίκου.

Η ομοσπονδιακή γραφειοκρατία ουσιαστικά έτρεμε μπροστά στον Μασκ, ο οποίος επέβλεπε τις απολύσεις και τις μειώσεις προσωπικού με την ομάδα των ενταγμένων βοηθών του σε διάφορες υπηρεσίες.

Ο Μασκ φάνηκε ενθουσιασμένος με την ευκαιρία που του δόθηκε να πειραματιστεί με την κυβέρνηση και πανηγύρισε για την αδελφική του σχέση με τον Τραμπ, δημοσιεύοντας στις 7 Φεβρουαρίου ότι αγαπούσε τον πρόεδρο «όσο μπορεί να αγαπήσει ένας ετεροφυλόφιλος άνδρας έναν άλλο άνδρα».

Ο Τραμπ ανταπέδωσε στις 11 Μαρτίου, επιτρέποντας στον Μασκ να παρατάξει τα οχήματα Tesla στην είσοδο του Λευκού Οίκου, καθώς η εταιρεία του αντιμετώπιζε δυσκολίες με τις μειωμένες πωλήσεις. Ο Τραμπ έκανε επίδειξη επιλέγοντας ένα κόκκινο ηλεκτρικό αυτοκίνητο για τον εαυτό του.

Ωστόσο, προέκυψαν ρωγμές, ειδικά καθώς ο Τραμπ επεδίωκε δασμούς που θα μπορούσαν να αυξήσουν το κόστος για τις επιχειρήσεις του Μασκ. Ο Μασκ δήλωσε ότι ο Πίτερ Ναβάρο, εμπορικός σύμβουλος του προέδρου, ήταν «πραγματικά ηλίθιος» και «πιο ανόητος από ένα σακί τούβλα» στις 8 Απριλίου.

Ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας, ο οποίος δεν είχε εργαστεί ποτέ στο δημόσιο τομέα, φάνηκε να ασκεί πιέσεις στην κυβέρνηση. Υποστήριξε ότι δεν υπήρχε αρκετή πολιτική βούληση, ούτε στο Κογκρέσο ούτε στον Λευκό Οίκο, για να μειωθούν επαρκώς οι δαπάνες.

Ο Τραμπ άρχισε να δίνει σήμα ότι είχε έρθει η ώρα να φύγει, παρόλο που ο Μασκ είχε δηλώσει πρόθυμος να παραμείνει.

Λίγο πριν ανακοινώσει την αποχώρησή του, ο Μασκ δήλωσε «απογοητευμένος» από τη νομοθεσία-«αηδιαστικό βδέλυγμα», που ο Τραμπ χαρακτήρισε το «μεγάλο όμορφο νομοσχέδιο», επειδή θα αύξανε το έλλειμμα. Το μέτρο περιλαμβάνει φορολογικές ελαφρύνσεις, περισσότερα χρήματα για την ασφάλεια των συνόρων και αλλαγές που θα άφηναν λιγότερους ανθρώπους με ασφάλιση υγείας.

Η κριτική δεν εμπόδισε τον Τραμπ να αποχαιρετήσει τον Μασκ στο Οβάλ Γραφείο, όπου παρέδωσε στον απερχόμενο σύμβουλό του ένα συμβολικό κλειδί. «Ο Έλον δεν φεύγει πραγματικά», είπε ο Τραμπ. «Θα κάνει ανταλλαγές».Ο Μασκ είπε: «Θα συνεχίσω να σας επισκέπτομαι εδώ και να είμαι φίλος και σύμβουλος του προέδρου».

Εκρηξη, δυνατά και γρήγορα

Ο Μασκ, όμως, κλιμάκωσε τις επιθέσεις του κατά της νομοθεσίας την Τρίτη, αποκαλώντας την «αηδιαστική πράξη» και ο Τραμπ προσπάθησε να αποκρούσει την κριτική. «Δεν έχει πει άσχημα για μένα προσωπικά, αλλά είμαι σίγουρος ότι αυτό θα είναι το επόμενο», δήλωσε ο πρόεδρος την Πέμπτη στο Οβάλ Γραφείο κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Γερμανό καγκελάριο. Και έπεσε μέσα.

Ο Μασκ γρήγορα εξέφρασε την οργή του προς τον Τραμπ, λέγοντας ότι οι δασμοί του «θα προκαλέσουν ύφεση στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους» και κατηγορώντας τον ότι ψεύδεται. Είπε επίσης ότι ήταν «πολύ άδικο» το γεγονός ότι η νομοθεσία θα καταργούσε τα φορολογικά κίνητρα για τα ηλεκτρικά οχήματα.

Ο Τραμπ απάντησε σε πραγματικό χρόνο: «Δεν με πειράζει που ο Έλον στράφηκε εναντίον μου, αλλά θα έπρεπε να το είχε κάνει μήνες πριν», έγραψε ο πρόεδρος. «Αυτό είναι ένα από τα σπουδαιότερα νομοσχέδια που έχουν παρουσιαστεί ποτέ στο Κογκρέσο».

Εν τω μεταξύ, ορισμένοι από τους συμμάχους του Τραμπ σχεδίαζαν εκδίκηση. Ο Στιβ Μπάνον, πρώην σύμβουλος του Τραμπ, δήλωσε ότι ο πρόεδρος θα πρέπει να δώσει εντολή στην κυβέρνηση των ΗΠΑ να κατάσχει την SpaceX. Ενθάρρυνε επίσης τον Τραμπ να διερευνήσει τους ισχυρισμούς ότι ο Μασκ χρησιμοποιεί ναρκωτικά και να «εξετάσει τα πάντα σχετικά με το μεταναστευτικό του καθεστώς» στο πλαίσιο της προετοιμασίας για πιθανή απέλαση.

«Θα δούμε πόσο καλά θα αντέξει ο Έλον Μασκ λίγη από αυτή την πίεση», είπε ο Μπάνον, «γιατί τυχαίνει να πιστεύω ότι λίγη από αυτή την πίεση μπορεί να είναι καθ’οδόν».

Μεγάλες απώλειες για τον Μασκ

Την ίδια ώρα, οι μετοχές της Tesla καταγράφουν πτώση άνω του 14%, καθώς οι επενδυτές εγκαταλείπουν τον Μασκ μετά την ανοιχτή σύκγρουσή του με τον Τραμπ. Μέχρι το τέλος της ημέρας συναλλαγών, η αξία της Tesla είχε μειωθεί κατά 150 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό μεγαλύτερο από αυτό που θα χρειαζόταν για να αγοραστούν όλες οι μετοχές της Starbucks και εκατοντάδων άλλων μεγάλων εισηγμένων στο χρηματιστήριο αμερικανικών εταιρειών.

Στις συναλλαγές μετά το κλείσιμο του χρηματιστηρίου, οι μετοχές της Tesla σημείωσαν άνοδο 0,8%.

Η πτώση της Πέμπτης ανέστρεψε εν πολλοίς τη μεγάλη άνοδο που είχε σημειωθεί τις προηγούμενες 8 εβδομάδες, από τότε που ο Μασκ επιβεβαίωσε ότι η Tesla θα δοκίμαζε μια αυτόνομη, χωρίς οδηγό υπηρεσία «ρομποταξί» στο Ώστιν του Τέξας αυτόν τον μήνα.

Αλλά η απειλή του Τραμπ ότι θα περικόψει τις κυβερνητικές συμβάσεις φαίνεται να στοχεύει περισσότερο στην άλλη επιχείρηση του Μασκ, την SpaceX, παρά στην αυτοκινητοβιομηχανία του. Η ιδιωτική εταιρεία πυραύλων έχει λάβει δισεκατομμύρια δολάρια για την αποστολή αστροναυτών και φορτίου στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, την παροχή υπηρεσιών εκτόξευσης και την εκτέλεση άλλων εργασιών για τη NASA. 

Μια θυγατρική της SpaceX, η εταιρεία δορυφορικού διαδικτύου Starlink, φαίνεται να έχει επίσης επωφεληθεί από την μέχρι πρότινος στενή σχέση του Μασκ με τον πρόεδρο. Σε ένα ταξίδι με τον Τραμπ στη Μέση Ανατολή τον περασμένο μήνα, ο Μασκ ανακοίνωσε ότι η Σαουδική Αραβία είχε εγκρίνει το Starlink για αεροπορική και ναυτιλιακή χρήση. Αν και δεν είναι σαφές πόσο ρόλο έχει παίξει η πολιτική, μια σειρά από άλλες πρόσφατες συμφωνίες στο Μπαγκλαντές, το Πακιστάν, την Ινδία και αλλού έχουν έρθει καθώς ο Τραμπ έχει απειλήσει με δασμούς.

 

Τώρα όλα αυτά είναι πιθανώς σε κίνδυνο. Οι επενδυτές δεν είναι καθόλου σίγουροι πλέον – μια ανησυχία που έχει μεταφραστεί σε μεγάλες απώλειες μετοχών της Tesla.

Απόπειρα υποβάθμισης και επαναπροσέγγισης

«Ω, δεν είναι κάτι σοβαρό», δήλωσε ο Τραμπ στο Politico που τον ρώτησε για τη διένεξή του με τον πρώην σύμμαχό του. Πάντα σύμφωνα με το Politico, το οποίο δεν κατονομάζει τις πηγές του, σύμβουλοι του Λευκού Οίκου εργάσθηκαν για να πείσουν τον Ντόναλντ Τραμπ να μετριάσει τις δηλώσεις του ώστε να αποφύγει μια κλιμάκωση και προγραμμάτισαν για σήμερα μια τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ των δύο πρώην φίλων.