Για δεκαετίες, η πιο δημοφιλής άποψη ήταν ότι αριστερόχειρες έχουν ένα φυσικό πλεονέκτημα όσον αφορά τη δημιουργικότητα. Ωστόσο, σύμφωνα με νέα έρευνα του Πανεπιστημίου Cornell, η σύνδεση μεταξύ χρήσης του αριστερού χεριού και του καλλιτεχνικού ταλέντου φαίνεται πως δεν είναι παρά ένας ακόμη μύθος. 

«Τα δεδομένα δεν υποστηρίζουν κανένα πλεονέκτημα στη δημιουργική σκέψη για τους αριστερόχειρες», εξήγησε ο καθηγητής ψυχολογίας Ντάνιελ Κσσσάντο.  «Στην πραγματικότητα, υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις ότι οι δεξιόχειρες είναι πιο δημιουργικοί -όπως προκύπτει σε ορισμένες εργαστηριακές εξετάσεις- και υπάρχουν επίσης ισχυρές ενδείξεις ότι οι δεξιόχειρες υπερεκπροσωπούνται σε επαγγέλματα που απαιτούν μεγαλύτερη δημιουργικότητα».

Στη μελέτη τους, ο Κσσάντο και οι συνεργάτες του εξέτασαν επιστημονικές μελέτες που πηγαίνουν πίσω πάνω από έναν αιώνα με στόχο να απαντήσουν σε ένα διαρκές ερώτημα: Είναι τα αριστερόχειρα άτομα είναι εγγενώς πιο δημιουργικά από τους δεξιόχειρες συνομηλίκους τους;

Η ερευνητική ομάδα βρήκε ελάχιστα στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτό το στερεότυπο.

 

Η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι οι αριστερόχειρες —οι οποίοι αποτελούν περίπου το 10% του πληθυσμού— είναι πιο ευφάνταστοι ή καλλιτεχνικά χαρισματικοί συντηρήθηκε εν μέρει λόγω της δομής του εγκεφάλου. Η δημιουργική σκέψη, ειδικά η αποκλίνουσα σκέψη —η ικανότητα δημιουργίας πολλαπλών λύσεων σε ένα πρόβλημα— σχετίζεται περισσότερο με το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, το οποίο ελέγχει την αριστερή πλευρά του σώματος.

Σε μια προηγούμενη μελέτη, για παράδειγμα, οι συμμετέχοντες είχαν καλύτερες επιδόσεις σε τεστ αποκλίνουσας σκέψης αφού έσφιξαν μια μπάλα με το αριστερό τους χέρι, πιθανώς διεγείροντας περιοχές του εγκεφάλου που υποστηρίζουν τη δημιουργικότητα. Αυτό οδήγησε στην ιδέα ότι οι αριστερόχειρες θα μπορούσαν να διεξάγουν αποτελεσματικά αυτό το πείραμα κάθε φορά που χρησιμοποιούν το κυρίαρχο χέρι τους.

Αλλά φαίνεται ότι η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη.

Στη μελέτη τους, ο Κασσάντο και οι συνεργάτες του ανέλυσαν σχεδόν επιστημονικά 1.000 άρθρα που δημοσιεύθηκαν από το 1900 και επικεντρώθηκαν στην σχέση χρήσης χεριού – δημιουργικότητας.

 

Μόνο 17 μελέτες κρίθηκαν πλήρως αξιόπιστες, βάσει επιστημονικών κριτηρίων. Και τα αποτελέσματα αυτών έδειξαν ότι η χρήση του δεξιού χεριού είχε μικρή διαφορά στην απόδοση στις πιο συνηθισμένες εργαστηριακές εξετάσεις αποκλίνουσας σκέψης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα δεξιόχειρα άτομα φάνηκε να έχουν ένα μικρό πλεονέκτημα.

Οι ερευνητές επανεξέτασαν επίσης επαγγελματικά δεδομένα για σχεδόν 12.000 Αμερικανούς σε περισσότερα από 770 επαγγέλματα, κατηγοριοποιώντας κάθε ρόλο με βάση τα επίπεδα απαιτούμενης δημιουργικότητας. Ενώ οι καλλιτέχνες και οι μουσικοί έδειξαν υψηλότερο ποσοστό αριστερόχειρων, άλλοι ιδιαίτερα δημιουργικοί τομείς όπως η αρχιτεκτονική δεν το έδειξαν.

«Οι αριστερόχειρες υπερεκπροσωπούνται μεταξύ των καλλιτεχνών και των μουσικών», διαπίστωσε η μελέτη, «αλλά όχι μεταξύ των αρχιτεκτόνων, των φυσικών ή άλλων επαγγελμάτων που συνήθως θεωρούνται δημιουργικά».

Στην πραγματικότητα, όταν κατατάχθηκαν με βάση τις απαιτήσεις δημιουργικότητας, επαγγέλματα όπως η φυσική και τα μαθηματικά – συγκρίσιμα σε δημιουργικότητα με τις καλές τέχνες, επειδή όλοι οι τομείς μετρήθηκαν για πρωτοτυπία και επαγωγική συλλογιστική – έδειξαν ότι οι αριστερόχειρες υποεκπροσωπούνται.

 

Ο Κασασάντο λέει ότι ο μύθος για τους αριστερόχειρες επιβιώνει λόγω αυτού που ονόμασε «εξαιρετικότητα των αριστερόχειρων» – την ιδέα ότι επειδή ηη αριστεροχειρία είναι σπάνια όπως και η δημιουργική ιδιοφυΐα, το ένα θα μπορούσε να εξηγήσει το άλλο.

Ο Δρ. Μοσούν, ψυχίατρος-σύμβουλος στο Cassiobury Court και μέλος του Βασιλικού Κολλεγίου Ψυχιάτρων (MRCPsych), δήλωσε στο Newsweek ότι ο μύθος έχει επικρατήσει εν μέρει λόγω διάσημων αριστερόχειρων ατόμων στις τέχνες όπως ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ και ο Τζίμι Χέντριξ.

«Υπήρχε αυτή η σχεδόν ρομαντική αντίληψη ότι οι αριστερόχειρες είναι εκ φύσεως πιο καλλιτεχνικοί ή δημιουργικοί», εξήγησε ο Μοσούν. «Ιστορικά, η αριστερόχειρια θεωρούνταν σπάνια και συνδεόταν με τη διαφορετικότητα, την οποία η κοινωνία μερικές φορές ερμηνεύει ως ιδιαίτερο ταλέντο ή ακόμα και ιδιοφυΐα».

 

Αλλά, όπως λέει η επιμονή στο στερεότυπο αντανακλά μια ευρύτερη τάση απλοποίησης της προέλευσης του ταλέντου. «Στην πραγματικότητα, αυτό που δείχνει αυτή η νέα έρευνα είναι ότι οι αριστερόχειρες δεν είναι εγγενώς πιο δημιουργικοί, αλλά αυτό δεν αφαιρεί κάτι την ατομικότητά τους», πρόσθεσε. «Απλώς μας υπενθυμίζει ότι η δημιουργικότητα επηρεάζεται από τόσους πολλούς παράγοντες – περιβάλλον, εκπαίδευση, πολιτισμό, αλλά και προσωπικότητα – παρά από το πιο χέρι μας είναι το κυρίαρχο. «Στερεότυπα σαν κι αυτά εμφανίζονται συχνά επειδή αναζητούμε μοτίβα για να εξηγήσουμε το εξαιρετικό, αλλά η αλήθεια είναι πάντα πιο σύνθετη».