Η Άγκυρα φιλοξενεί τις ειρηνευτικές συνομιλίες για την Ουκρανία και παράλληλα αναδεικνύεται σε στρατηγικό πυλώνα του ΝΑΤΟ. Ο Ρούττε επαινεί την τουρκική αμυντική βιομηχανία.
Την ώρα που στην Κωνσταντινούπολη διεξάγονται κρίσιμες ειρηνευτικές επαφές για την Ουκρανία με τη συμμετοχή ΗΠΑ, Ουκρανίας και –έστω χαμηλόβαθμα– Ρωσίας, η Τουρκία φιλοξενεί και την άτυπη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στην Αττάλεια. Μέσα σε αυτή τη διπλωματική διπλή σκηνή, η Άγκυρα επιχειρεί να προβάλλει τον εαυτό της όχι μόνο ως γεωγραφικό οικοδεσπότη, αλλά ως ενεργό πολιτικό πρωταγωνιστή. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούττε, φάνηκε να ενθαρρύνει αυτόν τον ρόλο μιλώντας με ιδιαίτερη θέρμη για τη σημασία της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, ενώ κάλεσε τους συμμάχους να μην επιβάλλουν περιορισμούς στις πωλήσεις οπλικών συστημάτων – φωτογραφίζοντας τη γερμανική στάση απέναντι στην προμήθεια των Eurofighter από την Άγκυρα.
«Η Τουρκία τα έχει καλά με όλους»
Μιλώντας για τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με στόχο τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, ο Μαρκ Ρούττε εξήρε την Τουρκία για τον ρόλο της ως διαμεσολαβητή, σημειώνοντας ότι διατηρεί ανοικτούς διαύλους με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη και χαρακτηρίζοντας τη ως «σοβαρό χώρο» διαπραγμάτευσης.
«Η Τουρκική Δημοκρατία παίζει μεγάλο ρόλο εδώ, διότι έχει καλές σχέσεις με όλους τους εμπλεκόμενους εταίρους και θεωρείται ως ένας σοβαρός χώρος (διαπραγμάτευσης)» είπε.
Αναφερόμενος μάλιστα στον Ερντογάν ΄σχολίασε πως είναι ένας «σεβαστός ηγέτης εντός της Συμμαχίας», επισημαίνοντας τη χρησιμότητα των τουρκικών επαφών τόσο με τη Μόσχα όσο και με το Κίεβο. Ο ίδιος δήλωσε «συγκρατημένα αισιόδοξος» για πιθανή πρόοδο, ξεκαθαρίζοντας ότι «η μπάλα βρίσκεται πλέον στο γήπεδο της Ρωσίας».
Εναπόκειται στη Ρωσία να κάνει «τα επόμενα βήματα» στις διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία, εκτίμησε σήμερα ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ αν και πρόσθεσε ότι παραμένει «συγκρατημένα αισιόδοξος» για μια ενδεχόμενη πρόοδο τις επόμενες δύο εβδομάδες.
«Δώστε Eurofighter στην Τουρκία»
Με φόντο τις εντάσεις για την προμήθεια μαχητικών Eurofighter από την Τουρκία, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούττε προέβη σε δηλώσεις που ερμηνεύονται ως σαφές μήνυμα προς το Βερολίνο. «Δεν ενθαρρύνω την επιβολή περιορισμών στις πωλήσεις όπλων από έναν σύμμαχο σε έναν άλλο», δήλωσε χαρακτηριστικά, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι επιφυλάξεις της Γερμανίας δεν συνάδουν με την αρχή της συμμαχικής αλληλεγγύης.
Η στάση του Ρούττε, ωστόσο, δείχνει πως η Συμμαχία επιχειρεί να χαράξει μια νέα ισορροπία μεταξύ πολιτικών ευαισθησιών και στρατηγικής αναγκαιότητας.
«Απαραίτητη η τουρκική αμυντική βιομηχανία»
Ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ μίλησε για την «κρίσιμη σημασία» της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας για τη Συμμαχία, φέρνοντας ως παράδειγμα την εξάρτηση αμερικανικών εργοστασίων από τουρκικές εταιρείες.
Επιπλέον, υπογράμμισε τη σημασία της αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας για το ΝΑΤΟ, λέγοντας: ”Η τουρκική αμυντική βιομηχανία είναι ζωτικής σημασίας για τη συνολική συμμαχία”.
«Για παράδειγμα, στο Τέξας υπάρχουν εργοστάσια παραγωγής πυρομαχικών. Δεν θα μπορούσαν να το κάνουν αυτό χωρίς τη στενή συνεργασία με τις εταιρείες εδώ στην Τουρκία. Αυτό είναι μόνο ένα από τα πολλά παραδείγματα» σημείωσε ο ΓΓ του ΝΑΤΟ.
Αντιδράσεις στην ΕΕ για τις αμυντικές συνεργασίες με τρίτες χώρες
Οι αναφορές αυτές συμπίπτουν χρονικά με την επιτάχυνση των ευρωπαϊκών διαπραγματεύσεων για περιορισμό της συμμετοχής τρίτων χωρών – όπως η Τουρκία – σε κοινά αμυντικά έργα της Ε.Ε., κάτι που αναδεικνύει την κλιμακούμενη γεωπολιτική αντιφατικότητα απέναντι στην Άγκυρα.
Το ζήτημα της αμυντικής συνεργασίας με τρίτες χώρες προκαλεί εντάσεις και εντός της Ε.Ε., όπου εξελίσσονται διαπραγματεύσεις για τον κανονισμό SAFE. Σύμφωνα με τους Financial Times, η Κομισιόν προτείνει ανώτατο όριο 35% για τη συμμετοχή μη κρατών-μελών της Ένωσης σε κάθε προμήθεια οπλικών συστημάτων. Ωστόσο, η Γαλλία πιέζει για αυστηρότερο περιορισμό, ζητώντας το ποσοστό για υπεργολάβους τρίτων χωρών να μην ξεπερνά το 15%.
Με τη γαλλική γραμμή φέρεται να συντάσσεται και η Ελλάδα, η οποία τάσσεται υπέρ της ευρωπαϊκής «αυτονομίας» και της αξιοπιστίας των εταίρων. Ενδεικτικά, τόσο στην πρόσφατη επίσκεψή του στη Ρώμη όσο και στο Βερολίνο, ο Έλληνας πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι «οι αμυντικές συνεργασίες πρέπει να βασίζονται σε κοινές αξίες και δεσμεύσεις», φράση που ερμηνεύτηκε ως έμμεση απόρριψη της συμμετοχής χωρών που δεν πληρούν τα δημοκρατικά ή στρατηγικά κριτήρια της Ένωσης.
Η πίεση Τραμπ και ο νέος στόχος 5% στο ΝΑΤΟ
Την ίδια στιγμή, το κλίμα στην Αττάλεια μόνο «χαλαρό» δεν είναι. Η άτυπη σύνοδος των ΥΠΕΞ αποτελεί την τελευταία πριν από την κρίσιμη ΝΑΤΟϊκή Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου στη Χάγη, όπου θα τεθούν στο τραπέζι οι απαιτήσεις του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, έναντι του ισχύοντος στόχου του 2%.
Ο Ρούτε στις πρώτες δηλώσεις απέφυγε να ορίσει το ύψος των απαιτούμενων δαπανών αλλά παραδέχθηκε ότι η αύξηση τους είναι από τα βασικά θέματα συζήτησης.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η Τουρκία αξιοποιεί κάθε περιθώριο για να εδραιώσει ρόλο «κρίσιμου κρίκου» της Συμμαχίας. Ήδη η Αγκυρα έχει επισημάνει την ανάγκη των συμμάχων για την Τουρκία αναφορικά με την Άμυνα και την αμυντική της βιομηχανία.
Ίσως έχει έρθει η στιγμή το ζήτημα της τουρκικής επεκτατικότητας και του συστηματικού δημοκρατικού εκφυλισμού να τεθεί ανοιχτά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο – εκεί όπου λαμβάνονται αποφάσεις και όχι απλώς διατυπώνονται διαπιστώσεις. Διότι αν η Ένωση δεν μπορεί να υπερασπιστεί τις ίδιες της τις αξίες, τότε πρέπει να αναρωτηθεί τι ακριβώς υπερασπίζεται – και για ποιον.
