Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα στο 2024 καταναλώθηκαν 38,9 δισεκατ. παράνομα τσιγάρα και οι απώλειες των εσόδων για τα δημόσια ταμεία υπολογίζονται σε 14,9 δισεκατ. ευρώ

 

Το 2024, η κατανάλωση παράνομων τσιγάρων στην Ελλάδα έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, την ίδια στιγμή που στην Ε.Ε. βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2015, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ετήσιας ανεξάρτητης Έκθεσης της KPMG, που διενεργήθηκε για λογαριασμό της Philip Morris International για μία ακόμη χρονιά.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα ευρήματα της Έκθεσης, στην Ελλάδα το 2024:

• Το ποσοστό των παράνομων τσιγάρων εκτιμάται στο 17,5% της συνολικής κατανάλωσης τσιγάρων, μειωμένο κατά 6,2 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2023 (23,7%).

• Συνολικά, καταναλώθηκαν 2,5 δισεκατ. παράνομα τσιγάρα.
• Τα χαμένα έσοδα για τα δημόσια ταμεία υπολογίζονται σε 438 εκατ. ευρώ για το 2024, ενώ το 2023 είχαν ξεπεράσει τα 620 εκατ. ευρώ. 

• Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης καταναλώθηκαν 38,9 δισεκατ. παράνομα τσιγάρα και οι απώλειες των εσόδων για τα δημόσια ταμεία υπολογίζονται σε 14,9 δισεκατ. ευρώ (+3,3 δισεκατ. ευρώ σε σχέση με το 2023).

Σύμφωνα με την Έκθεση της KPMG, αρνητικές πρωτιές στην καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου καταγράφουν:

 

• Η Γαλλία, που διατηρεί την πρώτη θέση στην κατανάλωση παράνομων τσιγάρων για ακόμα μία χρονιά, αντιπροσωπεύοντας το 37,6% της συνολικής κατανάλωσης παράνομων τσιγάρων της χώρας, παρουσιάζοντας τη μεγαλύτερη αύξηση συγκριτικά με όλες τις χώρες σε σχέση με το 2023.
• Η Ολλανδία, που καταγράφει για πρώτη φορά σημαντική αύξηση στην παράνομη κατανάλωση τσιγάρων, φτάνοντας στο 17,9% συνολικά για τη χώρα, μπαίνοντας στη λίστα των χωρών με τα υψηλά ποσοστά.

 

Η ετήσια Έκθεση της KPMG αξιολόγησε για πρώτη φορά την παράνομη κατανάλωση θερμαινόμενων προϊόντων καπνού σε 10 χώρες – μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. Το φαινόμενο αυτό φαίνεται προς το παρόν περιορισμένο (0,9% της συνολικής κατανάλωσης θερμαινόμενων προϊόντων καπνού). 

«Από τα Βαλκάνια μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα οι χώρες αντιμετωπίζουν κοινά  προβλήματα απέναντι στο οργανωμένο έγκλημα. Από το 2001 μέχρι σήμερα υπάρχει σε εξέλιξη μία συζήτηση σε διεθνές επίπεδο για την τρομοκρατία και την Αλ Κάιντα, όμως δεν συζητάμε αντίστοιχα για όσα προκαλεί το οργανωμένο έγκλημα. Γνωρίζουμε εδώ και πολλά χρόνια ότι στα αυταρχικά καθεστώτα ανθεί η διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα ευημερεί. Ως αποτέλεσμα η Ευρώπη αποτελεί επίκεντρο τέτοιων απειλών και περισσότερες χώρες εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα, ενώ ταυτόχρονα το οργανωμένο έγκλημα ψηφιοποιείται και αναπτύσσει νέες δραστηριότητες όπως το ξέπλυμα χρήματος με κρυπτονομίσματα», υπογράμμισε ο Αλεσάντρο Πολίτι, διευθυντής του NATO Defense College Foundation Rome, κατά την παρουσίαση της Εκθεσης από την KPMG στις Βρυξέλλες.

Ο Χάουαρντ Πιού, εμπειρογνώμονας για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου, σημειώνει από την πλευρά του, ότι «τα κέρδη που αποκομίζουν  εγκληματίες από τα παράνομα τσιγάρα συνιστούν απειλή για ακόμα περισσότερα εγκλήματα: «Κάποιοι εγκαταλείπουν τα ναρκωτικά για να μετακινηθούν στο  εμπόριο παράνομων τσιγάρων. Υπάρχουν δολοφονίες και βία, επειδή τα κέρδη είναι τεράστια τα κέρδη. Γι αυτό επιλέγει αυτή τη δραστηριότητα το οργανωμένο έγκλημα. Όταν αγοράζουμε από παράνομο δίκτυο, πρέπει να γνωρίζουμε, ότι τα χρήματα καταλήγουν στον εγκληματία. Δεν πάνε στο κράτος, δεν πάνε σε δημόσια έσοδα, δεν πάνε στις επιχειρήσεις που φορολογούνται και στους εργαζόμενους».

 

Ο Ιάκωβος Καργαρώτος, Αντιπρόεδρος της Παπαστράτος σημειώνει  σχετικά: «Η θεαματική μείωση της κατανάλωσης παράνομων τσιγάρων στην Ελλάδα το 2024 είναι ένα ιδιαίτερα ενθαρρυντικό σημάδι, παρά την αυξανόμενη κατανάλωση στην Ε.Ε. και την Ευρώπη συνολικά. Η φορολογική σταθερότητα και η αποτελεσματικότητα των διωκτικών Αρχών στη χώρα μας αποδίδουν καρπούς. Η Παπαστράτος, για περισσότερο από μια δεκαετία, στηρίζει με συνέπεια τις δράσεις καταπολέμησης του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού, ενισχύοντας το έργο των διωκτικών Αρχών. Η εμπειρία μάς δείχνει πως η αποτελεσματική συνεργασία Πολιτείας και επιχειρήσεων φέρνει μετρήσιμα αποτελέσματα. Και σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι σαφές ότι το παράνομο εμπόριο τσιγάρων δεν είναι ένα οικονομικό πρόβλημα μόνο, αλλά ένα ζήτημα δημόσιας υγείας, κοινωνικής συνοχής και ασφάλειας. Παρά τα εξαιρετικά αποτελέσματα, δεν πρέπει να υπάρξει εφησυχασμός. Η Έκθεση της KPMG αναδεικνύει ένα νέο δεδομένο: την εμφάνιση της κατανάλωσης παράνομων θερμαινόμενων ράβδων καπνού η οποία, αν και περιορισμένη προς το παρόν, απαιτεί εγρήγορση ώστε να μη γίνουν λάθη στη φορολογία τους, όπως στα τσιγάρα παλαιότερα, που θα οδηγήσουν σε αύξηση του παράνομου εμπορίου. Ιδιαίτερα, εν όψει της αναθεώρησης της Φορολογικής Οδηγίας για τα προϊόντα καπνού και νικοτίνης, οι θέσεις της χώρας θα πρέπει να λαμβάνουν υπ’ όψη βασικά στοιχεία του εθνικού φορολογικού πλαισίου και να δίνουν κίνητρα στις εταιρείες – παραγωγούς να επενδύσουν σε καλύτερα σε σύγκριση με το τσιγάρο εναλλακτικά προϊόντα. Τα προϊόντα αυτά μπορούν να λειτουργήσουν διττά: υποστηρίζοντας τους ενήλικους καπνιστές, που δεν διακόπτουν, στη μετάβασή τους σε επιλογές δυνητικά μειωμένου κινδύνου και, παράλληλα, αποτρέποντας την προσφυγή τους σε παράνομα τσιγάρα.  

 

Ο Χρήστος Χαρπαντίδης, Ανώτερος Αντιπρόεδρος Εξωτερικών Υποθέσεων της Philip Morris International, αναφερόμενος στα ευρήματα της Έκθεσης, τόνισε: «Το παράνομο εμπόριο απειλεί την ευρωπαϊκή οικονομία, τη δημόσια υγεία, την ασφάλεια και την κοινωνική σταθερότητα. Σήμερα, οι αγορές με πολύ υψηλή φορολογία και τιμές στα τσιγάρα, όπως η Γαλλία και η Ολλανδία, επηρεάζονται ιδιαίτερα από τα παράνομα τσιγάρα. Ο τεράστιος κοινωνικοοικονομικός αντίκτυπος του παράνομου εμπορίου τσιγάρων επηρεάζει αρνητικά τα έσοδα των κρατών, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τις επιχειρήσεις, την «ατμομηχανή» της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η διαθεσιμότητα φθηνών, ανεξέλεγκτων τσιγάρων στη μαύρη αγορά υπονομεύει επίσης τις προσπάθειες για τη μείωση του καπνίσματος και την επίτευξη ενός κόσμου χωρίς τσιγάρο».