Ευρισκόμενος στο Στρασβούργο για την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, συνομίλησα με την ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρος στην Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού TRAN, και πρώην και επιτυχημένη υπουργό Τουρισμού, για μείζονα ζητήματα που αφορούν τις μεταφορές, την οδική ασφάλεια και τον τουρισμό και είναι πολύ ενδιαφέροντα όσα απάντησε.  

Κυρία Κουντουρά, η αναθεώρηση της Οδηγίας για τα δικαιώματα των επιβατών στις αερομεταφορές είναι ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα που απασχόλησαν αυτή την Ολομέλεια. Έχει  εγείρει κύμα αντιδράσεων κυρίως σε ό,τι αφορά τις χρεώσεις των χειραποσκευών και τις αποζημιώσεις στις καθυστερήσεις πτήσεων. Είστε αντιπρόεδρος στην Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού TRAN και συμμετείχατε στις διαπραγματεύσεις. Ποια θέση πήρατε;

Χρειάστηκαν 12 ολόκληρα χρόνια  για το Συμβούλιο Υπουργών να καταλήξει σε μία ενιαία θέση για την αναθεώρηση των δικαιωμάτων των επιβατών.

Στα θετικά της συμφωνίας, είναι η προστασία των επιβατών σε περιπτώσεις “no-show” ώστε αν χάσουν την πτήση αναχώρησης να μπορούν ακόμη να ταξιδέψουν με το εισιτήριο της επιστροφής. Προβλέπεται δωρεάν διόρθωση ονόματος έως 48 ώρες πριν την αναχώρηση και παροχές, όπως τρόφιμα, αναψυκτικά και κατάλυμα κατά την καθυστέρηση. 

Το Συμβούλιο, όμως, αντί να δώσει λύσεις σε βασικά διαχρονικά προβλήματα, αποδυναμώνει τα ήδη κατοχυρωμένα δικαιώματα των επιβατών, βρίσκοντας απέναντί του σύσσωμο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για πρώτη φορά. 

Στερεί στην πλειονότητα των επιβατών το δικαίωμα σε αποζημίωση, αυξάνοντας σε 4 από 3 ώρες τη διάρκεια της καθυστέρησης για ταξίδια εντός ΕΕ και σε 6 ώρες για μεγάλες αποστάσεις, ενώ παράλληλα μειώνει το ποσό της αποζημίωσης από 400 σε 300 ευρώ. 

Και αντί να προστατεύσει τους επιβάτες από τις απαράδεκτες πρακτικές ορισμένων αεροπορικών εταιρειών, που επιβάλλουν πρόσθετες χρεώσεις για χειραποσκευές, υιοθέτησε θέση που τις νομιμοποιεί. 

Έχω ήδη παρέμβει στην Κομισιόν, με ερώτησή μου, ζητώντας τη νομοθετική αντιμετώπιση των στρεβλώσεων αυτών. 

Οι επιβάτες όταν δεν  λαμβάνουν την υπηρεσία που πληρώνουν, θα πρέπει να δικαιούνται αυτόματη και έγκαιρη αποζημίωση και το βάρος της απόδειξης να το φέρουν οι εταιρείες.

Ήσασταν εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην έκθεση για την ευρωπαϊκή πολιτική για την οδική ασφάλεια έως το 2030. Στις πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες, είδαμε ότι αναθεωρείται η Οδηγία για τις άδειες οδήγησης ως προς τα όρια ηλικίας και θα μπορούν νέοι 17 και 18 ετών να εργάζονται ως επαγγελματίες οδηγοί. Έχετε αντιδράσει και σε αυτό.  

Αντιτάχθηκα στην πρόταση αυτή σε όλα τα στάδια και καταψήφισα τη σχετική  πολιτική συμφωνία του Ευρωκοινοβουλίου με το Συμβούλιο ακριβώς επειδή η  μείωση των ορίων ηλικίας των επαγγελματιών οδηγών που προβλέπει η συγκεκριμένη διάταξη συνιστά ευθεία απειλή για την οδική ασφάλεια. 

Είναι αποκαρδιωτικό ότι η ίδια η ΕΕ δίνει το δικαίωμα στα κράτη- μέλη να επιτρέψουν ακόμη και σε άτομα ηλικίας 17 ετών να οδηγούν φορτηγά ορισμένων κατηγοριών με συνοδό, 18 ετών χωρίς συνοδό και 21 ετών λεωφορεία.

Πρόκειται για νέους με ελάχιστο διάστημα εκπαίδευσης και με ουσιαστικά μηδαμινή εμπειρία. 

Όλες οι μελέτες έχουν δείξει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των τροχαίων αφορούν την ηλικιακή ομάδα 18-34.

Και είναι αδιανόητο ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί επιλέγουν τη μείωση των ορίων ηλικίας ως τη λύση στο πρόβλημα της έλλειψης οδηγών σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Λύση θα ήταν να δοθούν κίνητρα, όπως η αύξηση των αμοιβών και η βελτίωση των συνθηκών εργασίας, για να στηρίξουν τους επαγγελματίες οδηγούς. 

Είναι ένα παράδειγμα κακής νομοθέτησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι υπεύθυνοι δεν έχουν αντιληφθεί το μέγεθος του κινδύνου όταν χιλιάδες νέοι βρεθούν ξαφνικά πίσω από το τιμόνι, ούτε το κόστος που η πολιτική αυτή απόφαση μπορεί να έχει σε ανθρώπινες ζωές. 

Σε ό,τι αφορά την οδική ασφάλεια, πώς σχολιάζετε τον νέο ΚΟΚ, που μόλις ψηφίστηκε στην Ελλάδα, ο οποίος προβλέπει αυστηρά πρόστιμα και κυρώσεις. 

Οι θάνατοι και σοβαροί τραυματισμοί από τροχαίες συγκρούσεις είναι μάστιγα στην Ελλάδα. Θρηνούμε καθημερινά θύματα στην άσφαλτο, κυρίως νέα παιδιά. Και είναι  εξοργιστικό ότι μέχρι σήμερα οι κυβερνητικές πολιτικές έχουν αποτύχει να αντιμετωπίσουν τις  συνήθεις αιτίες πρόκλησης τροχαίων που είναι η υψηλή ταχύτητα και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή άλλων ουσιών. 

Στην έκθεσή μου, που αποτέλεσε θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από το 2021, είχα ζητήσει να καθιερωθεί ανώτατο όριο ταχύτητας στα 30 χλμ. στις κατοικημένες περιοχές. Είμαι ικανοποιημένη που η θέση αυτή ενσωματώθηκε στον νέο ΚΟΚ, παρά τη μεγάλη καθυστέρηση, διότι αποδεδειγμένα αποδίδει με βάση αντίστοιχα παραδείγματα εφαρμογής της σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.

Ο νέος ΚΟΚ κινείται στην σωστή κατεύθυνση, όμως δεν μπορεί να εξαντλείται σε αυστηρές ποινές και πρόστιμα. Πρέπει να καταρτιστεί άμεσα ένα πραγματικό εθνικό σχέδιο οδικής ασφάλειας, με τις αναγκαίες επενδύσεις για την επίσπευση έργων στο οδικό δίκτυο, αλλά και με σαφή προτεραιότητα στην αλλαγή νοοτροπίας.

Το πιο σημαντικό είναι η πρόληψη. Η πρόληψη απαιτεί οριζόντια ενημέρωση και εκπαίδευση της ελληνικής κοινωνίας στην οδηγική παιδεία και την οδηγική συμπεριφορά, που να ξεκινά από τα  σχολεία και να υλοποιείται συστηματικά  σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης μέχρι τα Πανεπιστήμια. Παράλληλες εκστρατείες   ευαισθητοποίησης είναι αναγκαίο να γίνουν για τον ευρύ πληθυσμό. 

Συγχρόνως, μέσα στις πόλεις, πρέπει να εφαρμοστούν ολοκληρωμένα σχέδια βιώσιμης κινητικότητας, παράλληλα με αναπλάσεις των χώρων, με συμμετοχή όλων των αρμοδίων φορέων και με βελτιωμένες δημόσιες συγκοινωνίες. Οι μετακινήσεις πρέπει να καταστούν βιώσιμες, σύγχρονες, αλλά πάνω από όλα ασφαλείς. 

Με την Ευρώπη σήμερα να παραμένει ο πρώτος παγκόσμιος προορισμός, και την Ελλάδα να σημειώνει διαρκή άνοδο στα τουριστικά της μεγέθη, ποιες είναι οι βασικές αναπτυξιακές προτεραιότητες έως το 2030; 

Έχοντας διατελέσει υπουργός Τουρισμού της πατρίδας μας, την περίοδο 2015-2019, υλοποιήσαμε τη στρατηγική μας για 365 ημέρες το χρόνο τουρισμό και βάλαμε την Ελλάδα στους δέκα πιο δημοφιλείς παγκόσμιους προορισμούς. Πετύχαμε ιστορικές επιδόσεις με θεαματικά έσοδα και αφίξεις. Με το νόμο που θεσπίσαμε για το θεματικό τουρισμό, θέσαμε τις  βάσεις για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη στην Ελλάδα. Όμως για να συνεχίσει ο τουρισμός να αναπτύσσεται με πολλαπλά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και τους τουριστικούς προορισμούς μας, χρειάζεται φιλόδοξη και ολοκληρωμένη στρατηγική βιωσιμότητας και διαχείρισης προορισμών.  

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μόλις ανέλαβα ευρωβουλευτής πίεσα για να δημιουργηθεί η  πρώτη ευρωπαϊκή στρατηγική για το βιώσιμο τουρισμό. Ο τουρισμός, παρότι είναι  πολλαπλασιαστής της ανάπτυξης, με άνω του 10% συμβολή στην ευρωπαϊκή οικονομία, ποτέ δεν είχε ξεχωριστή τομεακή πολιτική και προϋπολογισμό. Μετά από πρότασή μου, πριν από πέντε χρόνια, εκπονήθηκε η έκθεση της Επιτροπής TRAN, υπήρξε ψήφισμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ανακοινώθηκε από την Κομισιόν ο χάρτης πορείας στον τουρισμό έως το 2030. Η Κομισιόν έχει ανακοινώσει ότι θα παρουσιάσει τη στρατηγική για το βιώσιμο τουρισμό στις αρχές του 2026. 

Πιέζω ευρωπαϊκά ως αντιπρόεδρος της TRAΝ και μέλος της Ειδικής Ομάδας για τον Τουρισμό Tourism Task Force για ξεκάθαρους στόχους, σχέδιο, μηχανισμούς και επαρκή χρηματοδοτικά εργαλεία στη στρατηγική για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.

H πρώτη στρατηγική πρέπει να καλύπτει συνολικά τους στόχους της βιωσιμότητας, να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες και προκλήσεις, και να είναι εμπροσθοβαρής. Χρειάζεται:

Πλαίσιο και μηχανισμό πρόληψης και διαχείρισης των έκτακτων κρίσεων που ήδη βιώνουμε και που ενδέχεται να ενταθούν στο μέλλον 

Οι υπέροχοι προορισμοί μας να αποκτήσουν σύγχρονες και ανθεκτικές υποδομές, ικανές να ανταποκριθούν στις κλιματικές προκλήσεις 

Να γίνεται καλή διαχείριση των προορισμών, ώστε να  εξυπηρετούνται οι  αυξημένες ανάγκες της τουριστικής κίνησης, χωρίς να δυσφορούν ούτε οι επισκέπτες ούτε οι τοπικές κοινωνίες 

Να εφαρμοστεί ένα κοινό σύστημα με ενιαίους δείκτες επιδόσεων KPIs και ένα ευρωπαϊκό σύστημα πιστοποίησης βιώσιμων τουριστικών προορισμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Είναι ανάγκη η  στρατηγική για τον βιώσιμο τουρισμό να συνδεθεί άμεσα και σταθερά με την Πολιτική Συνοχής. Η σύνδεση αυτή πρέπει να γίνει οριζόντια με όλες τις τομεακές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως για τις μεταφορές, το περιβάλλον, το κλίμα, το νερό, την υγεία, την απασχόληση. Στο επίκεντρο της νέας στρατηγικής για τον τουρισμό πρέπει να βρεθούν τα νησιά, που αντιμετωπίζουν διαφορετικές ανάγκες και συνθήκες το χειμώνα και το καλοκαίρι.

Είναι κοινή διαπίστωση ότι τα νησιά, διαχρονικά, δεν απολαμβάνουν ίσης μεταχείρισης με τις ηπειρωτικές αστικές περιοχές, και είναι λιγότερο ορατά στις ευρωπαϊκές πολιτικές, ενώ έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. 

Η αναγνώριση και στήριξη των νησιών με πολιτικές και με χρηματοδοτήσεις είναι προτεραιότητά μου σε αυτή τη θητεία. Οι  νησιωτικές περιοχές της Ευρώπης αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες ανάγκες, που αναγνωρίζονται από τη Συνθήκη Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως δεν έχουν στηριχθεί ανάλογα στις ευρωπαϊκές πολιτικές, και υστερούν στα αντίστοιχα χρηματοδοτικά προγράμματα. Έτσι, τα μόνιμα διαρθρωτικά προβλήματα παραμένουν μέχρι σήμερα.

Στις νησιωτικές περιοχές ζει το 5% του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης και παράγεται το 2-3% της ευρωπαϊκής οικονομίας. Πολλοί  νησιωτικοί πληθυσμοί βρίσκονται σήμερα τα όρια των αντοχών τους, εξαιτίας του δυσανάλογα υψηλού μεταφορικού κόστους, του αυξανόμενου διαρκώς κόστους διαβίωσης, της υποβαθμισμένης ποιότητας ζωής το χειμώνα με στοιχειώδεις ελλείψεις σε υγεία, παιδεία και βασικές δημόσιες υπηρεσίες. Οι φυσικοί πόροι των νησιών δέχονται ισχυρές πιέσεις επειδή απουσιάζουν σύγχρονα δίκτυα και υποδομές στην ύδρευση, τη διαχείριση αποβλήτων και στην ενέργεια. Ενώ βρίσκονται και στην πρώτη γραμμή των περιοχών που βιώνουν βίαια των αντίκτυπο των κλιματικών καταστροφών. 

Επιπλέον, πλήττονται από τη στεγαστική κρίση,  αντιμετωπίζουν έντονα  την απειλή της δημογραφικής γήρανσης και την εποχικότητα του πληθυσμού. Ορισμένα από αυτά απειλούνται με ερήμωση. 

Δυνατή Ευρώπη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ισχυρά νησιά.

Από τη θέση μου ως αντιπρόεδρος της Επιτροπής TRAN αλλά και ως μέλος της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης REGI, πιέζω με παρεμβάσεις στην Κομισιόν για μία φιλόδοξη ευρωπαϊκή πολιτική στήριξης των νησιών, στη βάση των ιδιαίτερων αναγκών τους και με στενή συνεργασία με τις τοπικές αρχές και τοπικές κοινωνίες.  Υπάρχει, σήμερα μια μοναδική ευκαιρία, στην τρέχουσα θητεία των ευρωπαϊκών θεσμών, με ορίζοντα το 2029 και εν όψει του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου μετά το 2027, να αποκτήσουν τα νησιά τη θέση που δικαιούνται και αξίζουν στην Ευρώπη, με επίκεντρο τη βιωσιμότητα, την ευημερία και την ποιότητα ζωής.