Αν δεν είμαστε χρήσιμοι, δεν θα είμαστε ούτε ασφαλείς.
– «Και τι μας νοιάζει εμάς;»
Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει ριζικά. Πολλαπλοί πόλοι ισχύος αναδύονται, τα διεθνή πρότυπα αμφισβητούνται, και η σταθερότητα που γνωρίσαμε ως “Δύση”, φθίνει. Ο πλανήτης μετασχηματίζεται σε ένα πολυπολικό, αποκεντρωμένο και ασύμμετρο σκηνικό όπου οι γεωπολιτικοί και οικονομικοί κανόνες επαναπροσδιορίζονται.
Η παραδοσιακή ισχύς των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και του δολαρίου ως παγκόσμιου νομίσματος χάνει την καθολικότητά της. Και μέσα σε αυτό το ρευστό τοπίο, η πραγματική απειλή για χώρες όπως η Ελλάδα δεν είναι το στρατόπεδο που θα επιλέξουν. Είναι η ψευδαίσθηση ότι μπορούν να μην επιλέξουν καθόλου στρατόπεδο!
– «Εμένα με νοιάζει να βγαίνει ο μήνας…»
Δεν σε αδικώ. Η καθημερινότητα δυσκολεύει τις “μεγάλες κουβέντες”. Αλλά ακριβώς αυτή η νέα παγκόσμια αστάθεια έχει άμεσες επιπτώσεις στη ζωή μας. Στην ενέργεια, στις τιμές, στις θέσεις εργασίας, στα ενοίκια, στην υγεία.
Γιατί σήμερα, η ισχύς δεν κατοικεί πια αποκλειστικά στα κράτη. Κατοικεί στα οικοσυστήματα τεχνολογίας και δεδομένων. Όποιος ελέγχει τη ροή της πληροφορίας, της τεχνητής νοημοσύνης, των ημιαγωγών, των cloud υποδομών, αποκτά ένα αόρατο στρατηγικό πλεονέκτημα.
Η Ελλάδα, χωρίς στρατηγική ψηφιακής κυριαρχίας, κινδυνεύει να μείνει μετέωρη, στο περιθώριο των εξελίξεων.
– «Μου αρκεί να έχω τα βασικά στο σπίτι μου.»
Η παγκοσμιοποίηση δεν αφορά πια τη φθηνή πρόσβαση σε προϊόντα. Αφορά την πρόσβαση γενικώς! Ποιος σε καλεί; Ποιος σε αποκλείει; Ποιος σε βλέπει;
Οι μεγάλες δυνάμεις ανασχηματίζουν τους κανόνες μέσω logistics, λιμένων, ενεργειακών δρόμων, τεχνολογικών συμμαχιών. Αναδύονται κλειστά «μπλοκ» – από τους BRICS+ μέχρι τη συμμαχία AUKUS και τους κόμβους Ασίας–Μέσης Ανατολής.
Και η Ευρωπαϊκή Ένωση; Δυσκολεύεται να ορίσει στρατηγική. Αν μείνει ακίνητη, θα παρασύρει και χώρες όπως η Ελλάδα σε μια στρατηγική “αορατότητα”.
– «Και τι προτείνεις να κάνουμε;»
Να αναμετρηθούμε με το μέλλον, όχι να το παρακολουθούμε. Οι μικρές χώρες που δεν έχουν μέγεθος, πρέπει να έχουν χρησιμότητα.
Η Ελλάδα μπορεί –και πρέπει– να εξελιχθεί σε ουδέτερο καταφύγιο γνώσης, ψηφιακής εμπιστοσύνης και πολιτισμικής διασύνδεσης. Ένα “data sanctuary” στην περιφέρεια της Ευρώπης.
Όπως η Ελβετία αποτέλεσε ουδέτερο χρηματοπιστωτικό κόμβο, η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει:
- Ασφαλή φιλοξενία για υποδομές AI και big data
- Νομοθεσία ψηφιακής προστασίας και εμπιστοσύνης
- Εκπαιδευτικά hubs για ψηφιακούς πολίτες
- Γέφυρες πολιτισμού και γλώσσας ανάμεσα στην Ασία και τη Δύση
Αν ο κόσμος μεταβαίνει από το “παγκόσμιο χωριό” σε ένα κατακερματισμένο αρχιπέλαγος, η Ελλάδα δεν πρέπει να είναι ένα ακόμη νησί απομόνωσης. Οφείλει να γίνει νησίδα διασύνδεσης.
Η Ιστορία δεν επιβραβεύει τους θεατές. Επιβραβεύει εκείνους που γίνονται απαραίτητοι!
Η Ελλάδα, αν θέλει να προστατεύσει τους πολίτες της από τις “αόρατες κρίσεις” του αύριο, πρέπει να επαναπροσδιορίσει τη θέση της σήμερα, όχι όταν θα είναι πλέον αργά.
