Το ενδεχόμενο να κάνει πράξη το Ιράν την απειλή του για κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, ως αντίποινα για την αιφνιδιαστική εμπλοκή των ΗΠΑ στη σύγκρουση με το Ισραήλ, έχει προκαλέσει αναστάτωση στις παγκόσμιες αγορές με την Ευρώπη και την Ασία να βρίσκονται στο «μάτι του κυκλώνα».
Η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, ενώ μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, κινδυνεύει να τινάξει ξανά στον αέρα την παγκόσμια αγορά ενέργειας -με τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου να καταγράφουν ήδη άλμα – και τον πληθωρισμό.
Ωστόσο, Αμερικανοί αναλυτές υποστηρίζουν, ότι εάν η Τεχεράνη κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, θα πλήξει πρωτίστως τον εαυτό της σε οικονομικό και γεωστρατηγικό επίπεδο καθώς δεν θα μπορεί να διακινεί ούτε το δικό της πετρέλαιο, κυρίως στην Κίνα τον μεγαλύτερο αγοραστή της.
Παράλληλα, θα κατέστρεφε τις διπλωματικές της σχέσεις με τους πλούσιους πετρελαιοπαραγωγούς γειτόνους της, (Σαουδική Αραβία, Αραβικά Εμιράτα, Κουβέιτ, Ιράκ και Κατάρ) που διακινούν πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τα Στενά του Ορμούζ.
Η Βαντάνα Χάρι, ιδρύτρια της εταιρείας ενεργειακής πληροφόρησης Vanda Insights, δήλωσε στο CNBC ότι για τους λόγους αυτούς, η πιθανότητα παραμένει ακόμη μικρή.
Στοιχεία από την Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ δείχνουν ότι το Ιράν έχει μεταφέρει 1,5 εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου την ημέρα μέσω του Πορθμού του Ορμούζ το πρώτο τρίμηνο του 2025, με πλοία που φέρουν ξένες σημαίες και δεν θα μπορούν πλέον να περάσουν.
Ο Άντριου Μπίσοπ, επικεφαλής πολιτικής έρευνας στην συμβουλευτική εταιρεία Signum Global Advisors εκτιμά, ότι «το Ιράν δεν θα θέλει να έρθει αντιμέτωπο με την Κίνα καθώς η διακοπή του εφοδιασμού της θα οδηγήσει το Πεκίνο σε αναζήτηση άλλων προμηθευτών ή στην αύξηση της αγοράς ρωσικού πετρελαίου.
Ο Clayton Seigle, ανώτερος συνεργάτης για την Ενεργειακή Ασφάλεια και την Κλιματική Αλλαγή στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, δήλωσε ότι καθώς η Κίνα «εξαρτάται πολύ» από τις ροές πετρελαίου από τον Κόλπο, όχι μόνο από το Ιράν, «το συμφέρον της εθνικής ασφάλειας της θα ήταν να ασκήσει πιέσεις στην Τεχεράνη ώστε να αποτραπεί οποιαδήποτε διαταραχή της ροής πετρελαίου και φυσικού αερίου μέσω του στενού».
Προς το παρόν, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η Τεχεράνη έχει θέσει σε εφαρμογή την πρόσφατη απόφαση του Κοινοβουλίου της καθώς τα εμπορικά πλοία συνεχίζουν και σήμερα τη διέλευσή τους, σύμφωνα με το Κέντρο Ναυτιλιακών Πληροφοριών.
Οι στενές σχέσεις Κίνας – Ιράν
Το 2021, Πεκίνο και Τεχεράνη υπέγραψαν μια 25ετή συμφωνία συνεργασίας σε εμπορικό, οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο με τις δύο χώρες να κάνουν τακτικά στρατιωτικές ασκήσεις.
Η Κίνα προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να περιορίσει στρατηγικά την παγκόσμια ηγεμόνια των ΗΠΑ, δημιουργώντας σχέσεις με χώρες στην ευρύτερη περιοχή.
Η αγορά των σχεδόν 91 εκατομμύρια πολιτών του Ιράν, απέναντι στα μόλις 9,8 εκατομμύρια του Ισραήλ, ήταν πολύ πιο ελκυστική για τις κινεζικές εξαγωγές που σε συνδυασμό με τα άφθονα αποθέματα αργού πετρελαίου, καταστούσαν το Ιράν ιδανικό εταίρο.
Αρχικά η Κίνα δεσμεύτηκε να υποστηρίξει το Ιράν στην «διαφύλαξη της εθνικής του κυριαρχίας» μετά την επίθεση που δέχτηκε από το Ισραήλ στις 12 Ιουνίου, την οποία το Πεκίνο καταδίκασε ως «παραβίαση της κυριαρχίας, της ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας του Ιράν».
Όμως, το Πεκίνο προτιμά να κρατήσει τα χέρια του μακριά από την εύφλεκτη Μέση Ανατολή, με τον Κινέζο υπουργό Εξωτερικών Wang Yi να δηλώνει στον Ισραηλινό ομόλογό του σε τηλεφωνική επικοινωνία, ότι «οι επιθέσεις του Ισραήλ ήταν «απαράδεκτες», αποφεύγοντας να τις καταδικάσει.
Δήλωσε επίσης, ότι «είναι προς το κοινό συμφέρον της διεθνούς κοινότητας να διατηρήσει τη σταθερότητα στον Περσικό Κόλπο και τις γύρω πλωτές οδούς».
Με ποιον τρόπο θα επηρεαστούν οι ΗΠΑ
Τα Στενά του Ορμούζ, είναι η μόνη θαλάσσια οδός από τον Περσικό Κόλπο προς την ανοικτή θάλασσα και τον Ινδικό ωκεανό όπου διέρχεται το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου. Η Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ το έχει χαρακτηρίσει ως το «σημαντικότερο σημείο διαμετακόμισης πετρελαίου στον κόσμο».
Ο Άντριου Μπίσοπ της Signum εκτιμά, ότι η Τεχεράνη γνωρίζοντας τις επιπτώσεις στη δική της οικονομία δεν θα επιχειρήσει σε πλήρη αποκλεισμό των Στενών αλλά σε μια στρατηγική διαταρραχή στις ροές πετρελαίου, ικανή για να βλάψει τις ΗΠΑ μέσω μιας αύξησης των τιμών, αλλά όχι αρκετά ισχυρή για να προκαλέσει την αντίδραση τους εμποδίζοντας την παραγωγή και εξαγωγή ιρανικού πετρελαίου».
Ο Patrick De Haan, επικεφαλής ανάλυσης πετρελαίου στην GasBuddy, σε ανάρτηση του στο X υποστήριξε, ότι η τιμή του Αμερικανικού πετρελαίου θα μπορούσε με αυτόν τον τρόπο να αυξηθεί κατά 3,35-3,50 δολάρια ανά γαλόνι τις επόμενες ημέρες, από 3,139 δολάρια που ήταν στις αρχές Ιουνίου.
Η S&P Global Commodity Insights σε σημείωμά της την Κυριακή αναφέρει ότι οποιοδήποτε κλείσιμο του στενού από το Ιράν θα σήμαινε ότι θα μειώνονταν οι εξαγωγές του Ιράν, αλλά και 17 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου χωρών του Κόλπου, όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Κατάρ, προκαλώντας ελλείψεις σε Ασία, Ευρώπη και Βόρεια Αμερική.
Εκτός από το πετρέλαιο, θα «επηρεαστούν σοβαρά» και οι ροές LNG του Κατάρ, 77 εκατομμυρίων μετρικών τόνων ετησίως προς τις βασικές αγορές του σε Ασία και Ευρώπη.
Οι εξαγωγές LNG του Κατάρ αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% της παγκόσμιας προσφοράς LNG.
Κι όλα αυτά όταν η S&P. υποστηρίζει ότι «οι εναλλακτικές οδοί εφοδιασμού για πετρέλαιο και φυσικό αέριο της Μέσης Ανατολής είναι περιορισμένες, με την χωρητικότητα των αγωγών να μην επαρκεί για να αντισταθμίσει πιθανές θαλάσσιες διαταραχές μέσω του Περσικού Κόλπου και της Ερυθράς Θάλασσας».
Παράλληλα, η Commonwealth Bank of Australia υπογραμμίζει ότι «υπάρχει περιορισμένο περιθώριο παράκαμψης του Πορθμού του Ορμούζ» ενώ οι αγωγοί στη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ έχουν πλεονάζουσα χωρητικότητα μόλις 2,6 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, όταν από το στενό μεταφέρονται περίπου 20 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου την ημέρα.
Η Goldman Sachs εκτιμά ότι εάν η ροή πετρελαίου μέσω του στενού μειωθεί κατά 50% για ένα μήνα και παραμείνει μειωμένη κατά 10% για άλλους 11 μήνες, η τιμή του Brent θα «εκτοξευθεί στα 110 δολάρια το βαρέλι».
