Ήρθε η ώρα οι γυναίκες, συνεργατικά με τους άντρες και όλη την  κοινωνία μαζί να αλλάξουν το παιχνίδι με το “Εμείς” και όχι με το “Εγώ”.

Έλαβα πρόσκληση από την Compete Greece – το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας για μια εκδήλωση με τίτλο “Γυναικεία Δύναμη: Πώς οι Γυναίκες Αλλάζουν το Παιχνίδι” με στόχο  την προώθηση της γυναικείας ηγεσίας και επιχειρηματικότητας στην χώρα μας. Πολλά τα  ερωτήματα! Βρήκα την πρόσκληση ως πρόκληση για να μάθω το ρόλο της γυναικείας ηγεσίας  στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα και να καταλάβω μέσω της ανοιχτής συζήτησης  καταξιωμένων Ελληνίδων ηγετών περισσότερα γι’ αυτό το παιχνίδι που συνεχώς αλλάζει, μιας  και δεν ορίζεται μόνο στα σύνορα μιας κοινωνίας ή μιας χώρας.  

Μια διαδρομή προς την Ισότητα: Στο Τελευταίο Βαγόνι, Εκεί που Ξεκινά η Αλλαγή  

Στο δρόμο προς το Κέντρο Πολιτισμού “Ελληνικός Κόσμος” στην Πειραιώς, όπου έγινε η  εκδήλωση, προτίμησα το τρένο από Μοναστηράκι, μπήκα στο τελευταίο βαγόνι γεμάτο κόσμο,  αφού η ώρα ήταν ήδη 5:30 το απόγευμα και φυσικά δεν ψάχνεις εκείνη την ώρα θέση για να  καθίσεις.. Και όμως μια θέση ήταν κενή, παρά το αδιαχώρητο κανείς δεν καθόταν δίπλα σε μια  νεαρή όμορφη και περιποιημένη αφρικανικής καταγωγής μητέρα που καθόταν με το παιδί της  αγκαλιά. Μετρούσαν τους σταθμούς και το παιδάκι μάθαινε στα ελληνικά τα ονόματά τους!  “Πετράλωνα”, “Ταύρος”. Ναι, το παιχνίδι εδώ πρέπει ν’ αλλάξει, να ξεριζωθεί η διάκριση και ο  διαχωρισμός, να τονωθεί η αγάπη και ο σεβασμός για τον άνθρωπο. 

Κατεβαίνοντας πλησίασα τα ταξί, στο πρώτο οδηγός ήταν μια μεσήλικη γυναίκα, και στη θέση  του συνοδηγού καθόταν μια νεαρά. “Περάστε” μου λέει είναι ελεύθερο. Μάλιστα, γυναίκα οδηγός  ταξί, όχι και τόσο σπάνιο φαινόμενο στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.. “Το ξέρω το Κέντρο  Πολιτισμού, μην ανησυχείτε που ανοίγω τον χάρτη στον κινητό μου..” Ένιωσε αυτή η  επαγγελματίας οδηγός ταξί ότι χρειάζεται να δηλώσει στον πελάτη ότι ξέρει τι κάνει και που  πάει, κάτι που δεν θα χρειαζόταν να το κάνει ένας άντρας οδηγός ταξί. Φιλική και ευγενική  σταμάτησε έξω από το κέντρο. Της έκανα μια διευκρινιστική ερώτηση, αλλά μια άλλη οδηγός  επιβατικού μας κόρναρε να επισπεύσουμε… και η συνοδηγός επενέβη: “Μαμά δώσε στην κυρία  την απόδειξη να φύγουμε”. Και είπα, εδώ κάτι πάει ν’ αλλάξει.  

Μπαίνοντας στην εκδήλωση ακούω τη Δρ. Βενετία Κουσία, Ιδρύτρια και Εκτελεστική  Διευθύντρια του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας, αλλά και εμπνεύστρια της πρωτοβουλίας να  λέει: ”Η σκέψη μου για αυτή την εκδήλωση ξεκίνησε βλέποντας τους δείκτες για το human  trafficking, με εκατομμύρια θύματα παγκοσμίως. Πρέπει να διεκδικούμε, να μη φοβόμαστε και  να μη σταματάμε ποτέ να εξελισσόμαστε. Για να αλλάξει το παιχνίδι, θέλουμε γυναίκες  ευτυχισμένες, όχι μόνο επιτυχημένες.” Μια παρατήρηση που μας λέει ότι το παιχνίδι δεν  αλλάζει μόνο μόνο εκ των έσω, αλλά και από τις εξωτερικές επιδράσεις χωρίς εγχώριες και  τοπικές διακρίσεις.

Το “πως” παρουσιάστηκε και αναλύθηκε από την Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής  Ασφάλισης, κυρία Νίκη Κεραμέως, η οποία μίλησε για τις πολιτικές που προωθούν τη  συμμετοχή των γυναικών στην οικονομία και την ανάγκη για συνεχή δράση και υποστήριξη. 

Στη δυναμική συζήτηση που συντόνισε η Δημοσιογράφος Μάιρα Μπάρμπα, η Ελένη Βρεττού, Chief Executive Officer, Attica Bank, η Σοφία Κουνενάκη Εφραίμογλου, Αντιπρόεδρος του  Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού και Επικεφαλής του Κέντρου Πολιτισμού “Ελληνικός  Κόσμος”, η Μαρία Ιωαννίδου, CEO & Country Manager του Hellenic Duty Free Shops και  η Δρ. Βενετία Κουσία μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους, τα στρατηγικά βήματα που χρειάζονται  για την αλλαγή και τις παγίδες που πρέπει να αποφύγουμε. 

Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας Σίμος Αναστασόπουλος τόνισε τη  σημασία της ενίσχυσης της γυναικείας παρουσίας στην αγορά εργασίας και στους ηγετικούς  ρόλους. Αναφέρθηκε στις προκλήσεις που εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά και στις ευκαιρίες  που δημιουργούνται μέσα από την καινοτομία και τη συλλογική δράση. 

Το Παιχνίδι Αλλάζει – Και Είναι Ώρα να Ξεκινήσει από την Αρχή 

Ναι, για να αλλάξει το παιχνίδι θέλουμε οικογένεια, κοινωνία, κόσμο, και γυναίκες που  αποτελούν τον πυρήνα και βασικό πυλώνα της ελληνικής οικογένειας να είναι όχι απλά  επιτυχημένες, αλλά ευτυχισμένες… Γιατί απλά η ευτυχία μεταδίδει χαρά, αναπτύσσει τη  δημιουργικότητα, και υγιή ανταγωνιστικότητα στη νέα γενιά του Χ, του Υ του Ζ που θα αποτελεί τη κοινωνία του σήμερα και του αύριο. Και μια κοινωνία δεν μπορεί να προχωρά με ανασφάλεια,  φόβο και μιζέρια, αλλά με γνώση, επίγνωση, ενσυναίσθηση και αισιοδοξία. Ίσως να πρέπει να  ξεκινήσουμε το παιχνίδι από την αρχή, απ’ τη γενιά του Α, από το μέλλον.  

Σ’ αυτό το παιχνίδι συνοδοιπόρος είναι το σχολείο, η εκπαίδευση, τα πρότυπα, τα ερωτήματα, οι ιδέες, η γνώση, η κριτική και αναλυτική σκέψη, η νοοτροπία που δημιουργεί, το δρόμο που  χαράζει και που πρέπει να πηγαίνει χέρι – χέρι με την πολιτεία στην συστηματική, μεθοδική και  αξιοκρατική σύνδεση τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και εργασίας.

Ενδεικτικό είναι ότι στην Ελλάδα  εργάζονται μόλις οι μισές γυναίκες ηλικίας 20-65 ετών (έναντι 70% στην ΕΕ), ενώ στην  περίπτωση των ανδρών το αντίστοιχο ποσοστό είναι 75%.  

Η Ανάβαση στην Εκπαίδευση: Το Ανταγωνιστικό Πλεονέκτημα των Ελληνίδων  Γυναικών. Γιατί δεν αξιοποιείται; 

Γιατί μπορεί η Ελλάδα να βρίσκετε στην 25 θέση μεταξύ των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής  Ενωσης, όσο αναφορά τον Δείκτη Ισότητας των Φύλων, να πιάνει μόλις την 3 θέση πριν το  τέλος, αλλά εδώ υπάρχει ένα εξόφθαλμο παράδοξο.

Τα στατιστικά της Ευρωπαϊκή Ένωσης  (Gender & Equality Index 2024) δείχνουν ότι η γυναίκα στην χώρα μας κατέχει το 26% στη  τριτοβάθμια μόρφωση, ίσο με το 26% των ανδρών. Ένα 26% που ξέρει, θέλει και μπορεί, αλλά  δεν έχει. Μας διαφεύγει εκτός Ελλάδας. Φεύγει, αναπτύσσεται και μένει εκτός παιχνιδιού.

Συγκεκριμένα σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό δείκτη ”από το 2010, το ποσοστό των γυναικών και  των ανδρών με τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει αυξηθεί, κλείνοντας ουσιαστικά το χάσμα μεταξύ  των φύλων. Το 2022, το 26% των γυναικών και των ανδρών είχαν αποφοιτήσει από την  τριτοβάθμια εκπαίδευση, σε σύγκριση με 17% των γυναικών και 18% των ανδρών το 2010.  Μεταξύ των ατόμων ηλικίας 25-49 ετών, το χάσμα των φύλων ευνοεί τις γυναίκες, με 7  ποσοστιαίες μονάδες περισσότερες γυναίκες να έχουν ολοκληρώσει την τριτοβάθμια  εκπαίδευση από τους άνδρες. Οι νεότερες γενιές γυναικών ολοκληρώνουν την τριτοβάθμια  εκπαίδευση με υψηλότερα ποσοστά από τις προηγούμενες γενιές και τους άντρες. 

Παρόλα αυτά οι γυναίκες στην Ελλάδα έχουν μικρότερο ποσοστό εργασίας από τους άνδρες.  

Το 2022 το ισοδύναμο ποσοστό πλήρους απασχόλησης (Full Time Employment – FTE) για τις  γυναίκες (36 %) ήταν χαμηλότερο από ό,τι για τους άνδρες (56 %), σημειώνοντας το δεύτερο  χαμηλότερο μερίδιο στην ΕΕ. Μεταξύ 2010 και 2022, το ποσοστό απασχόλησης FTE για τις  γυναίκες αυξήθηκε ελαφρά από 35 % σε 36 %, ενώ για τους άνδρες μειώθηκε από 57 % σε  56 %. 

Γυναικεία Ηγεσία και Κοινωνική Ανταγωνιστικότητα: Το Στοίχημα της Ελλάδας 

Εχουμε όμως και ένα ενθαρρυντικό στοιχείο ο αριθμός των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια  των εταιριών αυξήθηκε κατά 2% από το 2023, ενώ ή Ελλάδα εισήγαγε δεσμευτική ποσόστωση 25 % το 2020. Επίσης, σύμφωνα με το ρεπόρτ, ελαφρά αυξήθηκε και η συμμετοχή των  γυναικών στην Βουλή και την Ελληνική Κυβέρνηση: «Το 2024, οι γυναίκες αποτελούσαν το 25%  των ανώτερων και κατώτερων υπουργών, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά στην ΕΕ,  ακολουθώντας τον μέσο όρο της ΕΕ κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες. Ωστόσο, αυτό  αντιπροσωπεύει αύξηση 8 ποσοστιαίων μονάδων από το 2023. Η εκπροσώπηση των γυναικών  στο εθνικό κοινοβούλιο αυξήθηκε επίσης κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες από το 2023, φτάνοντας  το 20% στο 2023, φτάνοντας το 20% ποσοστώσεις υποψηφίων βουλευτών από 33 % σε 40 %. 

Παρά το γεγονός ότι το ποσοστό των ανδρών που φροντίζουν τα παιδιά, τα εγγόνια, τους  ηλικιωμένους ή τα άτομα με αναπηρίες αυξήθηκε από 12% σε 30% μεταξύ 2007 και 2022, οι  γυναίκες (37%) εξακολουθούν να αναλαμβάνουν τις περισσότερες εργασίες φροντίδας. Το  χάσμα μεταξύ των φύλων, το οποίο μειώθηκε κατά 22 ποσοστιαίες μονάδες από το 2007,  παρέμεινε αμετάβλητο από το 2021. Το 2022, στα ζευγάρια με παιδιά, το 69 % των μητέρων  αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας φροντίδας έναντι 47 % των πατέρων. 

Ψηφιακά Παρούσες, Κριτικά Ενεργές: Οι Γυναίκες στην Εποχή της Πληροφορίας 

Ένα μεγάλο σχολείο με ισχυρή αλληλεπίδραση στην κοινωνία είναι τα μέσα μαζικής  ενημέρωσης (media), που μπορούν να αλλάξουν τους κανόνες του παιχνιδιού, αφού  βασικός τους στόχος είναι η ενημέρωση και το κοινό καλό όλων. 

Πόσο λοιπόν ενημερωμένες, με επάρκεια στην κριτική κατανόηση των μέσων (media literacy), κοινωνικά ενεργές και ψηφιακά συνδεδεμένες είναι οι Ελληνίδες γυναίκες  σήμερα, ώστε να κατανοούν τον κόσμο γύρω τους, να ενσωματώνονται και να  ανταγωνίζονται ισότιμα;

Πόσο ικανές είναι να ξεχωρίσουν την αλήθεια από το ψέμα (ψευδείς ειδήσεις – fake news),  την προπαγάνδα από την πραγματική πληροφόρηση, μέσα από τα ψηφιακά δίκτυα που  προσφέρουν πρόσβαση στη γνώση αλλά και βυθίζουν στο χάος της παραπληροφόρησης  (παραπληροφόρηση – misinformation / παραπλανητική πληροφόρηση – disinformation); 

Τι έγινε λοιπόν στο δρόμο για την κοινωνία και εχάθη αυτή η αξία υψηλής εκπαίδευσης και  δεξιοτήτων που αποκτούν οι Ελληνίδες; Γιατί αυτό το δυναμικό παραμένει αναξιοποίητο; και  πως μπορεί να προχωρήσει η ανταγωνιστικότητα στην Ελλάδα όταν ο μισός ενεργός  πληθυσμός της (γυναίκες 20 – 65 χρόνων) είναι εκτός ανταγωνισμού;  

Εδώ χρειαζόμαστε άμεσα μια ισχυρή συνεργασία, πολιτείας, κοινωνίας, οικογένειας,  εκπαίδευσης, μέσων μαζικής ενημέρωσης και οργανισμών που στοχεύουν στην ανάπτυξη και  την πρόοδο των Ελλήνων πολιτών και τις διεθνούς κοινότητας πολιτών που ζουν και  προσφέρουν στη χώρα.  

Το μήνυμα εστάλη από την Compete Greece – Το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας  και είναι ηχυρό: Ήρθε η ώρα οι γυναίκες, συνεργατικά με τους άντρες και όλη την  κοινωνία μαζί να αλλάξουν το παιχνίδι με το “Εμείς” και όχι με το “Εγώ”, με  συνεργατικότητα και ευθύνη, με όραμα, και αξιοκρατικά κριτήρια που γίνονται βίωμα,  σχέδιο και πράξη.