Οι γονείς και τα παιδιά πρέπει να εκπαιδεύονται στους κινδύνους του διαδικτύου
Στο λαϊκό παραμύθι με την Κοκκινοσκουφίτσα η μητέρα προειδοποιεί την κόρη της να προσέχει στο δάσος. Το κορίτσι θα την παρακούσει και θα συναντήσει τον κακό τον λύκο, που θα την ξεγελάσει και στη συνέχεια θα απειλήσει τη ζωή της, αλλά και τη ζωή της γιαγιάς της. Στο παραμύθι όλα βαίνουν καλώς, γιατί ένας καλός κυνηγός θα σκοτώσει τον λύκο. Δυστυχώς, στην αληθινή ζωή το τέλος δεν είναι πάντα καλό για τα παιδιά, που μπορεί να κινδυνεύσουν από κακόβουλους ενήλικες. Και δεν χρειάζεται καν να βγουν στο δάσος. Αρκεί στην ασφάλεια του υπνοδωματίου τους να ανοίξουν έναν υπολογιστή ή ένα κινητό τηλέφωνο.
Τραγικό το πρόσφατο παράδειγμα με τη δεκατετράχρονη, που πήγε να συναντήσει ανθρώπους που γνώρισε στο διαδίκτυο. Δεν γνωρίζουμε φυσικά με ακρίβεια τις συνθήκες ή τα γεγονότα και καλό είναι να μην δημοσιευθούν για την προστασία αυτού του παιδιού. Το θέμα δεν είναι οι φρικτές λεπτομέρειες. Αυτές θα πρέπει να τις διαχειριστεί το παιδί και η οικογένειά του, οι υπόλοιποι θα τις έχουμε ξεχάσει στο επόμενο σκρολάρισμα. Οπότε, τουλάχιστον ας δείξουμε σεβασμό και ας μην είμαστε υποκριτές. Αν η κοινωνία ενδιαφερόταν αληθινά για αυτά τα ζητήματα, αν αληθινά ήθελε να προστατεύει τα παιδιά της, δεν θα επιδείκνυε τέτοιο εφησυχασμό.
Πριν μερικούς μήνες κυκλοφόρησε η σειρά Adolescence και τότε θεωρήθηκε ότι θα ήταν ένα ισχυρό σοκ για τους γονείς, που αφήνουν τα παιδιά τους να σερφάρουν ανεπιτήρητα στο διαδίκτυο. Τότε, άρχισαν να γίνονται συζητήσεις με αφορμή τη σειρά σε σχέση με αυτά τα θέματα, αλλά μάλλον ο προβληματισμός κράτησε λίγο. Γιατί είναι παράλογο να περιμένουμε να μας κάνει ψυχοεκπαίδευση το Netflix.
Τι συμβαίνει, όμως, με το ψηφιακό δάσος και τους λύκους που παραμονεύουν;
Ένας κοινωνικός λειτουργός που εργάζεται σε σχολείο μου είπε ότι προσπάθησε εκείνη την περίοδο να κάνει μια τέτοια συζήτηση με τους γονείς των μαθητών. Τους ρώτησε αν ήξεραν σε τι περιεχόμενο έχουν πρόσβαση τα παιδιά τους στους υπολογιστές και στα κινητά τους. Οι περισσότεροι δεν είχαν ιδέα, είπαν ότι τα παιδιά είναι μόνα τους στο δωμάτιό τους με τον υπολογιστή, το τάμπλετ ή το κινητό τους. Δεν συνειδητοποιούν ότι είναι σαν να τα αφήνουν μόνα τους στη ζούγκλα.
Το πιο σύνηθες που θα σκεφτεί κάποιος ακούγοντας το παραπάνω είναι ότι οι σημερινοί γονείς παραμελούν τα παιδιά τους. Αυτή η κριτική, ωστόσο, δεν μπορεί να έχει και πολύ μεγάλο όφελος, αφού δεν μπορεί να οδηγήσει σε κάτι πέρα από απελπισία. Αξίζει ωστόσο να αναρωτηθούμε γιατί συμβαίνει αυτό και η απάντηση δεν είναι καθόλου δύσκολη. Η τεχνολογία τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα και οι γονείς δεν μπορούν να την ακολουθήσουν. Πολλές φορές δεν μπορούν ούτε να φανταστούν τι συμβαίνει στο ψηφιακό δάσος, όχι επειδή δεν θέλουν να προστατέψουν τα παιδιά τους, αλλά επειδή δεν γνωρίζουν αυτόν τον κόσμο.
Οπότε οι σημερινοί γονείς και τα σημερινά παιδιά χρειάζεται συντονισμένα να εκπαιδεύονται σε βασικά θέματα του διαδικτύου. Χρειάζεται να υπάρχει ενημέρωση για τους κινδύνους και κυρίως για τους τρόπους προστασίας. Ένα παιδί πρέπει να γνωρίζει γιατί δεν πρέπει να συνομιλεί με αγνώστους στο διαδίκτυο. Κι αν το κάνει, πρέπει να γνωρίζει πώς μπορεί να διακόψει την επικοινωνία. Ο γονιός που ξέρει πού να απευθυνθεί δεν θα χαθεί μέσα στην ανασφάλεια, αν αντιμετωπίσει ένα τέτοιο πρόβλημα. Το παιδί που θα έχει ψυχολογική υποστήριξη μετά από μια τέτοια κακή εμπειρία, ίσως να μπορέσει καλύτερα να διαχειριστεί ένα ενδεχόμενο τραύμα. Είναι σημαντικό να μην χανόμαστε στον τρόμο. Και τα παιδιά καταλαβαίνουν πολύ καλύτερα κάποιον κίνδυνο, αν τους εξηγηθεί με σαφήνεια και ψυχραιμία, παρά αν ειπωθεί ως ένα υστερικό, μυστηριώδες «όχι» χωρίς εξηγήσεις.
Υπάρχουν φυσικά μεμονωμένες προσπάθειες ενημέρωσης σχετικά με αυτά τα ζητήματα, όπως αυτές που γίνονται από το Χαμόγελο του Παιδιού, αλλά δυστυχώς δεν είναι αρκετές. Αυτές οι δράσεις πρόληψης θα έπρεπε να μπουν στο εκπαιδευτικό σύστημα, ίσως και με τη μορφή κάποιας υποχρεωτικότητας, και να περιλαμβάνουν συνεργασία ανθρώπων που γνωρίζουν το διαδίκτυο, αστυνομίας και ειδικών ψυχικής υγείας.
Φυσικά, ζούμε στην εποχή των Τεμπών, του ΟΠΕΚΕΠΕ, στην εποχή της ακρίβειας, της κλιματικής αλλαγής και των πολέμων, στην εποχή που ο πολίτης δεν έχει καμία εμπιστοσύνη στην πολιτεία, αλλά και σχεδόν σε κανέναν κοινωφελή φορέα. Κανείς δεν πιστεύει ότι η πολιτεία νοιάζεται για το μέλλον μας ή το μέλλον των παιδιών μας. Αυτό κάνει τους πολίτες να σταματούν να νοιάζονται και οι ίδιοι. Είναι μεγάλος ο κίνδυνος της καταθλιπτικής απάθειας, που όμως ισούται με την ηττοπαθή αποδοχή της κάθε φρίκης.
Ακόμη και στις αγέλες και στα κοπάδια των ζώων, όμως τα ενήλικα μέλη προστατεύουν τα μικρά τους. Οφείλουμε ως κοινωνία ενηλίκων να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να προστατεύουμε όσα περισσότερα παιδιά μπορούμε.
